(၂၁) ၾကိမ္ေျမာက္ အာဆီယံ ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲ၌ ထင္သာ ျမင္သာ ရွိေစေသာ အခ်က္မ်ားအနက္ သေဘာတူညီခ်က္ငါးရပ္ကို လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့ ႏိုင္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ အဆိုပါ သေဘာတူညီခ်က္ႏွ ငါးရပ္မွာ အာဆီယံ လူ႔အခြင့္အေရး ေၾကညာစာတမ္း အေပၚ ဖႏြမ္းပင္ ထုတ္ျပန္ခ်က္၊ အာဆီယံ လူ႔အခြင့္အေရး ေၾကညာစာတမ္း၊ အာဆီယံ ေဒသတြင္း Mine Action Centre (ARMAC) စတင္ျခင္းကို အာဆီယံ ေခါင္းေဆာင္မ်ား၏ ထုတ္ျပန္ခ်က္၊ ARMAC စတင္ျခင္းႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းေသာ စာရြက္စာတမ္းမ်ားႏွင့္ Bali Concord III တတိယဆင့္ ေဆာင္ရြက္မႈ (၂၀၁၃-၂၀၁၇) ကို လက္မွတ္ ေရးထိုးျခင္းတို႔ ျဖစ္ၾကပါသည္။
ထို႔အျပင္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ အတြင္းက အာဆီယံ ႏိုင္ငံျခားေရး ၀န္ၾကီးမ်ား အၾကား သေဘာထား ကြဲလြဲခဲ့ျပီး ပူးတြဲေၾကညာခ်က္ မထုတ္ျပန္ႏိုင္ခဲ့ေသာ ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္ ကိစၥရပ္ႏွင့္ ပတ္သက္ျပီး (၁၅) ၾကိမ္ေျမာက္ အာဆီယံ-တရုတ္ေဆြးေႏြးပြဲ အျပီးတြင္
ျငိမ္းခ်မ္းစြာျဖင့္ ေရွ႕ဆက္ေဆြးေႏြးရန္ သေဘာတူညီခ်က္ ရရွိခဲ့ပါသည္။ အဆိုပါ သေဘာတူညီခ်က္ကို အာဆီယံ အလွည့္က် ဥကၠ႒၏ ထုတ္ျပန္ခ်က္တြင္ ထည့္သြင္း ေဖာ္ျပႏိုင္ခဲ့ပါသည္။
ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္ အေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေက်နပ္မႈ ရွိေသာ အစီအစဥ္မ်ား အေကာင္အထည္ ေဖာ္ႏိုင္ျခင္း၊ အာဆီယံ အသိုက္အျမံဳကို ဆက္လက္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ျခင္း အစရွိသည္တို႔ကို သေဘာတူညီႏိုင္ခဲ့ေၾကာင္း အာဆီယံ အလွည့္က် ဥကၠ႒၏ ထုတ္ျပန္ခ်က္တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့သည္။ အာဆီယံ အသိုက္အျမံဳကို ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၃၁ရက္ေန႔တြင္ အျပီးသတ္ ေဖာ္ေဆာင္ရန္ အာဆီယံေခါင္းေဆာင္မ်ားက ဆံုးျဖတ္ခဲ့ျပီး ေဒသတြင္းႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာ ကိစၥရပ္မ်ားတြင္ တိုးျမွင့္ ေဆာင္ရြက္ရန္ သေဘာတူညီမႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။
ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္ကိစၥႏွင့္ ပတ္သက္ျပီး ေဒသတြင္း ႏိုင္ငံမ်ားမွ မတူညီခ်က္မ်ားႏွင့္ အျငင္း ပြားဖြယ္ရာ မ်ားကို ကမာၻ႕ အသိအမွတ္ျပဳ ဥပေဒ မ်ားႏွင့္ စည္းမ်ဥ္း စည္းကမ္းမ်ား အရ ျငိမ္းခ်မ္း၍ ၾကံ့ခိုင္ေသာ အေျဖတစ္ခု ရရန္အတြက္ ေဖာ္ထုတ္သြားမည္ဟု အာဆီယံ ေခါင္းေဆာင္မ်ားက သေဘာတူညီခဲ့ၾကသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ရခိုင္အေရးႏွင့္ ပတ္သက္ျပီး ေဆြးေႏြးပြဲ ကာလအတြင္း ေခါင္းစဥ္တစ္ခုအေနျဖင့္ ေဆြးေႏြးျခင္း မျပဳခဲ့ေသာ္လည္း အာဆီယံ အလွည့္က် ဥကၠ႒ ၏ ေၾကညာခ်က္တြင္မူ အခ်က္တစ္ခ်က္ အေနျဖင့္ ေဖာ္ျပခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ အဆိုပါ ေဖာ္ျပခ်က္သည္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လအတြင္းက ထုတ္ျပန္ခဲ့ေသာ အာဆီယံ ႏိုင္ငံျခားေရး ၀န္ၾကီးမ်ား၏ ထုတ္ျပန္ခ်က္ အတိုင္းသာ ျပန္လည္ ေဖာ္ျပခဲ့ျခင္း ျဖစ္ျပီး ျမန္မာအစိုးရ၏ ရခိုင္အေရး ကိုင္တြယ္မႈ တိုးတက္မႈရွိေၾကာင္း လက္ခံေၾကာင္း ေျပာဆိုခဲ့သည္။ ထို႔အျပင္ အာဆီယံ အလွည့္က် ဥကၠ႒၏ ထုတ္ျပန္ခ်က္၌ ရခိုင္အေရးကို ေဖာ္ျပရာ၌ “ရိုဟင္ဂ်ာ” ဟူေသာ စကားလံုးကို လံုး၀ သံုးစြဲျခင္း မျပဳဘဲ ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါသည္။
ထို႔အျပင္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ အတြင္းက အာဆီယံ ႏိုင္ငံျခားေရး ၀န္ၾကီးမ်ား အၾကား သေဘာထား ကြဲလြဲခဲ့ျပီး ပူးတြဲေၾကညာခ်က္ မထုတ္ျပန္ႏိုင္ခဲ့ေသာ ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္ ကိစၥရပ္ႏွင့္ ပတ္သက္ျပီး (၁၅) ၾကိမ္ေျမာက္ အာဆီယံ-တရုတ္ေဆြးေႏြးပြဲ အျပီးတြင္
ျငိမ္းခ်မ္းစြာျဖင့္ ေရွ႕ဆက္ေဆြးေႏြးရန္ သေဘာတူညီခ်က္ ရရွိခဲ့ပါသည္။ အဆိုပါ သေဘာတူညီခ်က္ကို အာဆီယံ အလွည့္က် ဥကၠ႒၏ ထုတ္ျပန္ခ်က္တြင္ ထည့္သြင္း ေဖာ္ျပႏိုင္ခဲ့ပါသည္။
ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္ အေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေက်နပ္မႈ ရွိေသာ အစီအစဥ္မ်ား အေကာင္အထည္ ေဖာ္ႏိုင္ျခင္း၊ အာဆီယံ အသိုက္အျမံဳကို ဆက္လက္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ျခင္း အစရွိသည္တို႔ကို သေဘာတူညီႏိုင္ခဲ့ေၾကာင္း အာဆီယံ အလွည့္က် ဥကၠ႒၏ ထုတ္ျပန္ခ်က္တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့သည္။ အာဆီယံ အသိုက္အျမံဳကို ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၃၁ရက္ေန႔တြင္ အျပီးသတ္ ေဖာ္ေဆာင္ရန္ အာဆီယံေခါင္းေဆာင္မ်ားက ဆံုးျဖတ္ခဲ့ျပီး ေဒသတြင္းႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာ ကိစၥရပ္မ်ားတြင္ တိုးျမွင့္ ေဆာင္ရြက္ရန္ သေဘာတူညီမႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။
ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္ကိစၥႏွင့္ ပတ္သက္ျပီး ေဒသတြင္း ႏိုင္ငံမ်ားမွ မတူညီခ်က္မ်ားႏွင့္ အျငင္း ပြားဖြယ္ရာ မ်ားကို ကမာၻ႕ အသိအမွတ္ျပဳ ဥပေဒ မ်ားႏွင့္ စည္းမ်ဥ္း စည္းကမ္းမ်ား အရ ျငိမ္းခ်မ္း၍ ၾကံ့ခိုင္ေသာ အေျဖတစ္ခု ရရန္အတြက္ ေဖာ္ထုတ္သြားမည္ဟု အာဆီယံ ေခါင္းေဆာင္မ်ားက သေဘာတူညီခဲ့ၾကသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ရခိုင္အေရးႏွင့္ ပတ္သက္ျပီး ေဆြးေႏြးပြဲ ကာလအတြင္း ေခါင္းစဥ္တစ္ခုအေနျဖင့္ ေဆြးေႏြးျခင္း မျပဳခဲ့ေသာ္လည္း အာဆီယံ အလွည့္က် ဥကၠ႒ ၏ ေၾကညာခ်က္တြင္မူ အခ်က္တစ္ခ်က္ အေနျဖင့္ ေဖာ္ျပခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ အဆိုပါ ေဖာ္ျပခ်က္သည္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လအတြင္းက ထုတ္ျပန္ခဲ့ေသာ အာဆီယံ ႏိုင္ငံျခားေရး ၀န္ၾကီးမ်ား၏ ထုတ္ျပန္ခ်က္ အတိုင္းသာ ျပန္လည္ ေဖာ္ျပခဲ့ျခင္း ျဖစ္ျပီး ျမန္မာအစိုးရ၏ ရခိုင္အေရး ကိုင္တြယ္မႈ တိုးတက္မႈရွိေၾကာင္း လက္ခံေၾကာင္း ေျပာဆိုခဲ့သည္။ ထို႔အျပင္ အာဆီယံ အလွည့္က် ဥကၠ႒၏ ထုတ္ျပန္ခ်က္၌ ရခိုင္အေရးကို ေဖာ္ျပရာ၌ “ရိုဟင္ဂ်ာ” ဟူေသာ စကားလံုးကို လံုး၀ သံုးစြဲျခင္း မျပဳဘဲ ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါသည္။
No comments:
Post a Comment