လြတ္လပ္ေရးဖခင္ႀကီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ (၉၅) ႏွစ္ျပည့္ ေမြးေန႔ဂုဏ္ျပဳ အမွတ္တရ

က်မ မွတ္မိႏုိင္ေသာ အ႐ြယ္မေရာက္မီ ကပင္ က်မ၏ ဖခင္ကြယ္လြန္သြားပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ “ေဖေဖဟာ ဘယ္လို လူ စားမ်ဳိးပါလိမ့္” ဟူေသာသိခ်င္စိတ္ျဖင့္ ဖခင္၏ဘ၀လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ စာေပ အေထာက္အထား မ်ားကို က်မစတင္စုေဆာင္း ေလ့လာဖတ္႐ႈျခင္းပင္ ျဖစ္ပါသည္။







 ေအာက္တြင္ ေဖာ္ျပပါ အတၳဳပၸတၱိစာတမ္းကို ေရးသား ရာ၌ ပံုႏွိပ္ထုတ္ေ၀ျခင္း အေထာက္အထားမ်ားကို အဓိကအေျခခံထားပါသည္။ အေၾကာင္းအရာႏွစ္ရပ္ႏွင့္ပတ္သက္၍ သာလွ်င္ က်မတို႔မိသားစုႏွင့္ ေဖေဖ့အား ေကာင္းစြာသိကြၽမ္းခဲ့သူမ်ားထံမွ သိရွိရေသာ အခ်က္အလက္မ်ားအေပၚတြင္ အေတာ္အသင့္ အေျခခံထားပါသည္။
ေသြးသားနီးကပ္စြာ ေတာ္စပ္သူတဦး၏ အတၳဳပၸတၱိကိုေရးရသည္မွာ မလြယ္ကူပါ။ ဓမၼဓိ႒ာန္က်က်ေရးႏုိင္မည္မဟုတ္ဟု အစြပ္စဲြခံရႏိုင္ပါသည္။ တကယ္တမ္းတြင္လည္း အတၳဳပၸတၱိေရးသူတို႔သည္ မိမိတို႔ ရွာေဖြစုေဆာင္းရရွိေသာ အေထာက္ အထားမ်ားျဖင့္ မိမိတို႔၏ ကိုယ္ပိုင္ဆံုးျဖတ္ဉာဏ္ကို ပံုစံသြင္းေပးခဲ့ေသာအျဖစ္အပ်က္၊ အေတြ႔အၾကံဳမ်ား၏ၾသဇာသက္ ေရာက္ မႈမွ ကင္းလြတ္ႏုိင္မည္မဟုတ္ပါ။ က်မအေနျဖင့္ က်မဖခင္၏ ႐ုပ္ပံုလႊာ ကို က်မျမင္သည့္အတုိင္း မွန္ကန္စြာ ေပၚ လြင္ေစရန္ႀကိဳးပမ္းေရးသားထား ပါသည္ဟုသာ ေျပာႏုိင္ပါသည္။
ေအာင္ဆန္းကို ျမန္မာႏုိင္ငံအညာေဒသရွိ နတ္ေမာက္ၿမိဳ႕ကေလး၌ ၁၉၁၅ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၁၃ ရက္ေန႔ တြင္ ဖြားျမင္ ပါသည္။ မႏၱေလးၿမိဳ႕ေတာ္ ရွိ ျမန္မာဘုရင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ကို ပ်က္သုန္းေစၿပီး ျမန္မာတႏုိင္ငံလံုး ၿဗိတိသွ်အုပ္ခ်ဳပ္ေရး လက္ေအာက္သို႔ က်ဆင္းေစခဲ့ေသာ တတိယ အဂၤလိပ္-ျမန္မာစစ္ပဲြအၿပီး ႏွစ္ေပါင္း (၃၀) အၾကာတြင္ ျဖစ္ပါသည္။ နတ္ ေမာက္ နယ္သူနယ္သားမ်ားသည္ ျမန္မာဘုရင္မ်ား၏ အမႈကို ထမ္းေဆာင္သည့္ အစဥ္အလာရွိသူမ်ားျဖစ္၏။
ေအာင္ဆန္း၏ မိခင္မ်ဳိး႐ိုးထဲတြင္ ရာထူးႀကီး မင္းမႈထမ္းအခ်ဳိ႕ ပါ၀င္ခဲ့ပါသည္။ ဖခင္ျဖစ္သူ ဦးဖာသည္ လယ္သမားမ်ဳိး႐ိုးမွ ျဖစ္ၿပီး ေလာကီေရးရာတြင္ လိမၼာေရးျခား မရွိ၊ စကားမေျပာ တံုဏွိဘာေ၀ ေနတတ္သူတဦး ျဖစ္ပါသည္။ ဉာဏ္ရည္ ေကာင္း၍ စာေပဖက္တြင္ ထူးခြၽန္ေသာ္လည္း စကားနည္းလြန္းသျဖင့္ ဦးဖာသည္ မိမိ၏အသက္ေမြး၀မ္းေၾကာင္းအလုပ္
ျဖစ္ေသာ ေရွ႕ေနအလုပ္၌ ေအာင္ျမင္ျခင္း မရွိခဲ့ပါ။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ထက္ျမက္သြက္လက္လွေသာ မိခင္ေဒၚစုသာလွ်င္ မိသား စု စား၀တ္ေနေရးကို အဓိကတာ၀န္ယူရပါသည္။
ေဒၚစု၏ ဦးေလးေတာ္သူသည္ ၿဗိတိသွ်တို႔ကို ေရွးဦးစြာ ေတာ္လွန္ဆန္႔က်င္ခဲ့ေသာ ျမန္မာအုပ္စုတစုကို ေခါင္းေဆာင္ခဲ့ပါ သည္။ ေနာက္ဆံုး၌ “ဗိုလ္လေရာင္” ေခၚ“ဦးမင္းေရာင္” အား ၿဗိတိသွ်တို႔က ဖမ္းဆီးသတ္ျဖတ္ လိုက္ပါသည္။ “ကုလား တို႔ ကြၽန္မခံ” ဟူေသာ စိတ္ထားရွိခဲ့သည့္ ထိုရဲရဲေတာက္ မ်ဳိးခ်စ္ပုဂၢဳိလ္ႀကီးကား ေအာင္ဆန္းမိသားစုႏွင့္ နယ္သူနယ္သား မ်ား ဂုဏ္ယူစံထား အားက်ဖြယ္ရာ ျဖစ္လာပါသည္။
ညီအကိုေမာင္ႏွမ (၆) ဦး (ကေလးဘ၀ကပင္ ကြယ္လြန္ၾကသူမ်ား အပါအ၀င္ဆိုလွ်င္ ေမြးခ်င္း – ၉ ဦး) အနက္ အေထြး ဆံုးျဖစ္သူ ေအာင္ဆန္းသည္ သူကိုယ္တုိင္ေရးခဲ့ေသာ မွတ္တမ္းအရ ညစ္ပတ္ခ်ဴခ်ာ အစားၾကဴး၍ လံုး၀ ႏွစ္လိုဖြယ္မ ဟုတ္ေသာ ကေလးတဦး ျဖစ္ပါသည္။ စကားေျပာလည္း ေနာက္က်လွသျဖင့္ မိသားစုက ‘စြန္႔အ’ ေနသလားဟူ၍ပင္ ပူ ပင္ခဲ့ရ၏။ သို႔ေသာ္ ေအာင္ဆန္းကေလးသည္ ပရိယာယ္မရွိျခင္း၊ အလြန္႐ိုးသားေျဖာင့္ မတ္ျခင္း၊ ဆင္းရဲသူမ်ားအား သ နားၾကင္နာတတ္ျခင္း စေသာ ခ်စ္စဖြယ္စိတ္ဓာတ္မ်ားျဖင့္ ျပည့္စံုသည္ဟု သူ႔အား ငယ္စဥ္က ေကာင္းစြာသိခဲ့သူမ်ားႏွင့္ သူ႔မိသားစု၀င္မ်ားက ေကာက္ခ်က္ခ်ၾကပါသည္။
ေအာင္ဆန္း မိသားစုမွာ ဉာဏ္ရည္ေကာင္းၿပီး ပညာဖက္တြင္ထြန္းေပါက္သူမ်ားအျဖစ္ နာမည္ေကာင္းရထားပါသည္။ ေအာင္ဆန္း၏ အကို (၃) ဦးမွာ အသက္ငယ္ငယ္ေလးတြင္ ေက်ာင္းစတက္ၾက၏။ သို႔ေသာ္ ေအာင္ဆန္း မွာမူ အေမပါ တက္မွ ေက်ာင္းတက္မည္ဆိုကာ ကတ္ဖဲ့ေန၏။ စိတ္ဓာတ္ ၾကံ႕ခိုင္လွပါသည္ဟုဆိုရမည္ျဖစ္ေသာ ေဒၚစုသည္ သား ေထြးေလးကို အလြန္ညႇာတာေလ့ရွိၿပီး သူ႔စိတ္ပါမွသာ ေက်ာင္းတက္ပါေစေတာ့ဟု အလိုလိုက္ထားခဲ့၏။
သို႔ျဖင့္(၈)ႏွစ္သားအ႐ြယ္ေရာက္ေသာအခါမွ ေအာင္ဆန္း ေက်ာင္းတက္ရန္ ဆံုးျဖတ္ပါေတာ့သည္။ အကိုျဖစ္သူ ေအာင္ သန္း ရွင္သာမေဏေဘာင္သို႔ ၀င္ေသာအခါ၌ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းေန သံဃာတို႔ဘ၀ကိုသေဘာက်၍ေပလား၊ ရွင္ေလာင္း မ်ားစီးသည့္ ကႀကိဳးတန္ဆာ ဆင္ရင္ထားေသာ ျမင္းျဖဴေလးကို သေဘာက်၍လားမသိ၊ ေအာင္ဆန္းက သူလည္း ရွင္ျပဳ ခ်င္ပါသည္ဟု ဆိုလာပါေတာ့သည္။ လိမၼာပါးနပ္ေသာ အေမက အခြင့္ေကာင္းကို ခ်က္ခ်င္းယူ၍ ရွင္မျပဳမီ စာေရးစာဖတ္ တတ္ရန္ လိုမည္ဟု ေထာက္ျပလိုက္ပါသည္။
ေက်ာင္းစတက္သည္ဆိုသည္ႏွင့္ ေအာင္ဆန္းသည္ ထူးခြၽန္ေသာ ေက်ာင္းသားတဦးျဖစ္ေၾကာင္း ေပၚလြင္လာပါသည္။ စာႀကိဳးစား၍ စည္းကမ္း႐ိုေသၿပီး အတန္းထဲတြင္ အစဥ္ထိပ္တန္းက ရွိေနခဲ့ပါသည္။ ေအာင္ဆန္း ၏ ပထမေက်ာင္းမွာ နတ္ေမာက္ ဦးေသာဘိတဘုန္းေတာ္ႀကီးပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ေလာကုတၱရာပညာသာမက ေခတ္သစ္ပညာရပ္အခ်ဳိ႕ကိုပါ
သင္ၾကားေပးေသာ ထိုစဥ္အေခၚ ေလာကဓာတ္ေက်ာင္းမ်ဳိးျဖစ္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ နတ္ေမာက္ေက်ာင္းတြင္ အဂၤလိပ္စာ သင္ၾကားေပးျခင္း မရွိေပ။
ထိုအခ်ိန္က အထက္တန္းပညာသင္ၾကားရာ၌ လိုအပ္ခ်က္တခုျဖစ္ေသာ အဂၤလိပ္စာကို အကိုႀကီးမ်ားကသင္ထားၿပီးျဖစ္ သည့္အတိုင္း ေအာင္ဆန္း ကလည္း တတ္ေအာင္သင္မည္ဟု စိတ္ပိုင္းျဖတ္ထားလိုက္၏။ သို႔ျဖင့္ ေအာင္ဆန္းလည္း ေရ နံေခ်ာင္း အမ်ဳိးသားေက်ာင္းသို႔ အသက္ (၁၃) ႏွစ္ အ႐ြယ္၌ ေျပာင္းသြားပါသည္။ သားေထြးေလးကို အိမ္မွခဲြခြာမသြား ေစလိုေသာ ေဒၚစုထံမွ ေရနံေခ်ာင္း ေက်ာင္းတက္ခြင့္ရရန္ ေအာင္ဆန္း အစာငတ္ခံဆႏၵျပပဲြေလးတခုကို ဆင္ႏဲႊခဲ့ရပါ ေသးသည္။
ေရနံေခ်ာင္းေရာက္ေသာအခါ ေက်ာင္းတြင္ ဆရာတဦးအျဖစ္အလုပ္လုပ္ေနေသာ အကိုႀကီး ဦးဘ၀င္း၏ ထိန္းေက်ာင္း ေစာင့္ေရွာက္မႈေအာက္တြင္ ေနခဲ့ရသည္မွာ ေအာင္ဆန္းအတြက္လြန္စြာမွ ကံေကာင္းပါသည္။ ဦးဘ၀င္းသည္ ညီငယ္ ေလး၏ ပညာေရး၊ စား၀တ္ေနေရး၊ အေထြေထြေကာင္းမြန္တိုးတက္ေရးတို႔ကို စည္းကမ္းရွိရွိ၊ ဆင္ဆင္ျခင္ျခင္ အထူးဂ႐ု စိုက္ခဲ့၏။ ညီျဖစ္သူကလည္း ပညာေရးဖက္တြင္ အားေကာင္းေၾကာင္း ဆက္လက္ျပသကာ အသက္(၁၅) ႏွစ္အ႐ြယ္၌ သတၱမတန္းစာေမးပဲြတြင္ဗုဒၶဘာသာ စာသင္ေက်ာင္းမ်ားႏွင့္ အမ်ဳိးသားေက်ာင္းမ်ား၌ ပထမစဲြသူမ်ားအား ခ်ီးျမႇင့္ေသာ ဦးေ႐ႊဘို ေ႐ႊတံဆိပ္ႏွင့္ ပညာသင္ေထာက္ပံ့ေၾကးဆုကိုရရွိခဲ့၏
အမ်ဳိးသားေက်ာင္းမ်ားမွာ ၁၉၂၀ ခုႏွစ္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ အက္ဥပေဒဆန္႔က်င္သပိတ္မွ ထြက္ေပၚလာျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ထိုအက္ဥပေဒသည္ အခြင့္ထူးခံ လူနည္းစုေလးကိုသာ အထက္တန္းပညာသင္ၾကားခြင့္ေပးရန္ ရည္႐ြယ္သည္ဟု ဆန္႔ က်င္သူမ်ားကယူဆခဲ့ပါသည္။အမ်ဳိးသားေက်ာင္း မ်ားသည္ ျမန္မာလူငယ္တို႔အား သူတို႔ ၏ ကိုလိုနီလက္ေအာက္ခံ ဘ၀
အေျခအေနကို ႏိုင္ငံေရးအသိတရားအရ ခံစားနားလည္ေစၿပီး၊ ထိုဘ၀မွ လြတ္ေျမာက္လိုစိတ္မ်ား အသည္းႏွလံုးအတြင္း မွ ျဖစ္ေပၚလာရန္ က်ဳိခ်က္ေပးလိုက္ေသာ ေနရာမ်ားသဖြယ္ ျဖစ္ပါသည္။
မိမိ၏ႏုိင္ငံကို လူမ်ဳိးျခားတို႔အုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္မွ လြတ္ေျမာက္ေအာင္ေဆာင္႐ြက္လိုေသာ ဆႏၵသည္ ေရနံ ေခ်ာင္းအမ်ဳိး သားေက်ာင္းမတက္မီ ကာလကပင္ ေအာင္ဆန္း၏ စိတ္တြင္ ကိန္းေအာင္းေနခဲ့ပံုရပါသည္။ ကေလးဘ၀က ၿဗိတိသွ်တုိ႔ အားပုန္ကန္ေမာင္းထုတ္ရန္ နည္းအမ်ဳိးမ်ဳိးကို ၾကံစည္စဥ္းစားခဲ့ပံု၊ တခါတရံ ျပဒါးရွင္လံုးကဲ့သို႔ေသာတန္ခိုးသိဒၶိရွင္ပစၥည္း
မ်ားအကူအညီျဖင့္ ျမန္မာျပည္လြတ္ေျမာက္ေရးကိုရယူရန္ စိတ္ကူးယဥ္ခဲ့ပံုအေၾကာင္းကို သူ၏ ကိုယ္ေရးအတၳဳပၸတၱိ ေဆာင္းပါးတြင္ ေရးထားပါသည္
အမ်ဳိးသားေက်ာင္း၌ ေနစဥ္အတြင္း ႏုိင္ငံေရးေလာက၌ နာမည္ႀကီးေသာ ပုဂၢဳိလ္မ်ား၏ မိန္႔ခြန္းမ်ားကို စိတ္၀င္စားလာၿပီး စကားရည္လုပဲြမ်ားတြင္လည္း ပါ၀င္ဆင္ႏဲႊခဲ့၏။ သူ၏ေဟာပံုေျပာပံုမွာ အားတက္စရာမဟုတ္ေသာ္လည္း ကိုင္တြယ္ရ မည့္ အေၾကာင္းအရာႏွင့္ပတ္သက္၍ ေသခ်ာေစ့စပ္စြာ ျပင္ဆင္ထားျခင္း၊ ယံုၾကည္ခ်က္ အျပည့္အ၀ရွိျခင္းတို႔ေၾကာင့္ အေဟာေကာင္း၊ အေျပာေကာင္းဟူ၍ နာမည္ရခဲ့၏။
ေက်ာင္းဂ်ာနယ္ စာတည္းအျဖစ္လည္းေဆာင္႐ြက္ခဲ့၏။ ထိုကဲ့သို႔ စာသင္ခန္းျပင္ပလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ပါ၀င္ေသာ္လည္း တေယာက္တည္း အေတြးနယ္ထဲနစ္ျမဳပ္ေနတတ္ျခင္း၊ ေနပံုထုိင္ပံုေထာင့္မက်ဳိးျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ေအာင္ဆန္းကို လူ႔ဂြစာ လူထူးလူဆန္းအျဖစ္ ေက်ာင္းေနဖက္ မ်ားက ျမင္ၾကပါသည္။ ၁၉၃၂ ခုႏွစ္တြင္ တကၠသိုလ္၀င္ စာေမးပဲြ၌ ျမန္မာစာ၊ ပါဠိဘာသာဂုဏ္ထူးမ်ားျဖင့္ “ေအ” အဆင့္မွ ေအာင္ျမင္ကာ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္သို႔ ပညာဆက္သင္ရန္ ေရာက္သြားပါ သည္။
………………..
(၂)
ေအာင္ဆန္း ရန္ကုန္တကၠသိုလ္သို႔ ေရာက္လာသည့္ႏွစ္သည္ကား ဆရာစံသူပုန္ကို ၿဗိတိသ်အစိုးရက ေခ်မႈန္းကာ ေခါင္း ေဆာင္မ်ားကို ေသဒဏ္ေပးခဲ့ၿပီး တႏွစ္ၾကာကာလကပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ေတာင္သူလယ္သမားမ်ားခံစားေနရေသာ အတိ ဒုကၡမ်ားမွ ေပၚေပါက္လာရေသာ ပုန္ကန္မႈကို ၿဗိတိသ်အစိုးရက ရွင္ဘုရင္ျဖစ္လိုေသာ အယူသည္းသူတေယာက္ ဦး ေဆာင္သည့္ ေတာသူေတာင္သားပုန္ကန္မႈမွ်သာ ျဖစ္သည္ဟု ေသးသိမ္ေစရန္ ႏွိမ္၍ေဖာ္ျပခဲ့ပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ျမန္မာမ်ားအေနျဖင့္ ကိုယ္ထိလက္ေရာက္ ပါ၀င္ဆင္ႏဲႊခဲ့သူ မမ်ားျပားေသာ္လည္း ထိုပုန္ကန္မႈအေပၚ အေတာ္ပင္ ဂ႐ု ဏာ ထားၾကပါသည္။ ဆရာစံကို စဲြေဆာင္ႏုိင္စြမ္းရွိသူတဦးအျဖစ္ မျမင္သူမ်ားကပင္ သူပုန္တို႔၏ မ်ဳိးခ်စ္စိတ္ႏွင့္ သတၱိ ေျပာင္ေျမာက္မႈေၾကာင့္ စိတ္လႈပ္ရွားတက္ႂကြခဲ့ရၿပီး အစိုးရ၏ ရက္စက္ၾကမ္းတမ္းတုံ႔ျပန္မႈမ်ားေၾကာင့္ အေရးနိမ့္သြားရ ေသာ သူပုန္တို႔ကို မ်ားစြာသနားၾကင္နာခဲ့ ၾက၏။
ၿဗိတိသွ်အုပ္ခ်ဳပ္မႈအေစာပိုင္းကာလတြင္က်င့္သံုးေသာ ၿငိမ္၀ပ္ေအးခ်မ္းေရးလမ္းစဥ္မွာ အေတာ္အတန္ ေအာင္ျမင္မႈရွိခဲ့ ေသာ္လည္းလူမ်ဳိးျခား ႀကီးစိုးမႈကုိ ျမန္မာမ်ားက ေက်နပ္စြာ လက္ခံျခင္းမရွိပါ။ ကိုလိုနီအစိုးရ ပိုမိုခိုင္ျမဲလာသည္ႏွင့္ အုပ္ ခ်ဳပ္သူလူမ်ဳိးျခားတို႔၏ ပလႊားေမာက္မာေသာ အမူအက်င့္မ်ားႏွင့္ တုိင္းျပည္အတြက္ စစ္မွန္ေသာေကာင္းက်ဳိးကိစၥရပ္
တို႔ကို လ်စ္လ်ဴ႐ႈမႈမ်ားသည္ တုိင္းသူျပည္သားတို႔၏ မႏွစ္သက္ မေက်နပ္စိတ္မ်ားကို ဆြေပးသကဲ့သို႔ ျဖစ္လာပါသည္။
ပထမဦးစြာေပၚထြန္းခဲ့ေသာ အမ်ဳိးသားေရးရာ အဖဲြ႔အစည္းမ်ားသည္ ဗုဒၶဘာသာႏွင့္ ျမန္မာ့႐ိုးရာယဥ္ေက်းမႈ တည္တံ့ခုိင္ ျမဲရန္ႏွင့္ သန္႔ရွင္း စင္ၾကယ္ရန္ကိုသာ ေဆာင္ရြက္ၾကသည္။ သို႔ေသာ္ ေခတ္ပညာတတ္ ျမန္မာလူငယ္အေရအတြက္ မ်ားျပားလာသည္ႏွင့္အမွ် ႏုိင္ငံေရးရည္မွန္းခ်က္မ်ားပါ ေပၚေပါက္လာပါသည္။ ၁၉၀၆ ခုႏွစ္တြင္ တည္ေထာင္ေသာ ဗုဒၶ ဘာသာကလ်ာဏယု၀အသင္း (၀ိုင္အမ္ဘီေအ)သည္ ႏိုင္ငံေရးရာမ်ားကို စတင္ကိုင္တြယ္ေသာ အဖဲြ႔အစည္းျဖစ္ၿပီး ရန္ကုန္တကၠသိုလ္သပိတ္ကို ေအာင္ျမင္စြာ စည္း႐ံုးလႈံ႔ေဆာ္ခဲ့ပါသည္။
အမ်ဳိးသားလႈပ္ရွားမႈ အရွိန္အဟုန္ရလာေသာအခါ ‘၀ိုင္အမ္ဘီေအ’ သည္ ၁၉၂၀ ခုႏွစ္၌ ‘ဂ်ီစီဘီေအ’အသြင္သို႔ ကူး ေျပာင္းသြားပါသည္။ ပထမဦးဆံုး ေပၚေပါက္လာေသာ အမ်ဳိးသားမဟာမိတ္အဖဲြ႔ဟု ေခၚႏိုင္ပါသည္။ ျမန္မာ့အမ်ဳိးသား ေရးရာ လႈပ္ရွားမႈကို တုိက္ရည္ခိုက္ရည္သြင္းေပးလိုက္ေသာ ပုဂၢဳိလ္မွာ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမ ျဖစ္သည္။ ဆရာေတာ္၏ စိတ္အားထက္သန္ေသာ လြတ္လပ္ေရးေတာင္းဆိုမႈတို႔ေၾကာင့္ ႏုိင္ငံတ၀ွမ္းတြင္ မ်ဳိးခ်စ္စိတ္ဓာတ္ျပင္းျပစြာ တက္ႂကြလာ ပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း စုေပါင္းညီညာေသာ လြတ္လပ္ေရးလႈပ္ရွားမႈ ေပၚေပါက္ေစမည့္ အင္အားမ်ားမွာ ႏိုင္ငံေရးအကဲြ အျပားမ်ားေၾကာင့္ လြင့္စင္သြားရ၏။
၁၉၂၂ ခုႏွစ္တြင္ (၂၁) ဦးပါတီသည္ ဂ်ီစီဘီေအမွ ခဲြထြက္သြားၿပီးေနာက္တြင္ ထပ္မံကဲြၾကျပန္သျဖင့္ ၁၉၂၀ခုႏွစ္မ်ားကုန္ ဆံုးခါနီးတြင္ အဖဲြ႔အစည္း (၃) ဖဲြ႔ ျဖစ္သြားပါေတာ့သည္။ ၁၉၃၀ ခုႏွစ္မ်ား၏ အစပိုင္းကာလတြင္မူ ၿဗိတိသွ်အုပ္ခ်ဳပ္မႈ ေအာက္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ အိႏၵိယႏုိင္ငံတို႔ ပူးတဲြထားသင့္၊ မထားသင့္ ဟူေသာ “ခဲြေရး-တဲြေရး” ကိစၥအေပၚ ျမန္မာႏုိင္ ငံေရး သမားမ်ား စိတ္၀င္စားစြာ အျငင္းပြားၾကသည္ကို ေတြ႔ရပါသည္။
ထိုႏုိင္ငံေရးသမားမ်ားအနက္အခ်ဳိ႕မွာ ဆရာစံသူပုန္တို႔အားၿဗိတိသွ်အစိုးရက ခုံ႐ံုးတင္စစ္ေဆးရာ၌ သူပုန္မ်ားဘက္မွ ခု ခံကာကြယ္ေပးခဲ့သျဖင့္ ထင္ေပၚေက်ာ္ၾကားလာသူမ်ား ျဖစ္ပါသည္။ တခ်ိန္တည္းမွာပင္ ၿငိမ္၍ ေခါင္းငံု႔ခံသည့္ကာလမွာ လည္း ဆံုးခန္းသို႔ ဦးတည္လာကာ ထုိးႏွက္တိုက္ခုိက္ျခင္း သေဘာေဆာင္ေသာ နည္းဗ်ဴဟာမ်ားသံုးစဲြရန္ တြန္႔ဆုတ္ လိမ့္မည္မဟုတ္ေသာ အမ်ဳိးသားေရး စိတ္ဓာတ္ရွိသည့္ မ်ဳိးဆက္သစ္မ်ား လည္း ႏိုင္ငံေရးဇာတ္ခံုေပၚသို႔ ေရာက္ရွိလာ ပါသည္။
အသက္ (၁၈) ႏွစ္အ႐ြယ္ ေအာင္ဆန္းသည္ ခပ္႐ိုင္း႐ိုင္း အညာသား ကေလးပင္ျဖစ္ပါသည္။ မိမိတို႔ကိုယ္မိမိတို႔ လူ႔မ လိုင္ဟု အထင္ေရာက္ ေနၾကၿပီး ေၾကာ့ရွင္း၀ံ့ႂကြားစြာ၀တ္ဆင္ေနထုိင္ၾကေသာ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားမ်ား အ သိုင္းအ၀ိုင္းတြင္ မ်က္ႏွာထား႐ႈသိုးသိုးႏွင့္အ၀တ္အစား ပိုသီပတ္သီ၀တ္ဆင္ေသာ ေအာင္ဆန္းသည္ အံမ၀င္ဂြင္မက် ျဖစ္ေန၏။ ထို႔အျပင္ သူ႔ထက္သိမ္ေမြ႔ပါးနပ္ေသာ ေက်ာင္းေနဖက္မ်ား၏ ေ၀ဖန္ေနာက္ေျပာင္မႈကိုလည္း ဂ႐ုမစိုက္ ေၾကာင္း ေစာစီးစြာေပၚလြင္ေစခဲ့၏။
ေအာင္ဆန္း တကၠသိုလ္ေရာက္စ ပထမႏွစ္ပတ္တြင္ ေက်ာင္းသားသမဂၢမွ စကားရည္လုပဲြတရပ္ က်င္းပပါသည္။ ထိုစ ကားရည္လုပဲြအၿပီး၌ေအာင္ဆန္း သည္ ပရိသတ္အၾကားမွထကာ သူ႔အကို ေအာင္သန္း တင္သြင္းေသာ “ဘုန္းေတာ္ႀကီး မ်ား ႏုိင္ငံေရး မလုပ္သင့္” ဟူသည့္ အဆိုကိုေထာက္ခံလိုက္ပါသည္။ ဤသည္မွာ မိသား စုေသြးစည္းေရး သေဘာ ေဆာင္သည့္ အျပဳအမူ မဟုတ္ပါ။ ယံုၾကည္ခ်က္အရ လုပ္ေဆာင္လိုက္ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
ေအာင္ဆန္း အဂၤလိပ္စကားေျပာရာတြင္ အသံထြက္အမွားမွားအယြင္းယြင္း ကို႔ယို႔ကားရား ေခ်ာေမြ႔ေျပျပစ္ျခင္း မရွိေသာ ေၾကာင့္ သူ႔စကားမ်ားမွာ နားမလည္ႏိုင္သေလာက္ပင္ျဖစ္၏။ပရိသတ္က ေျပာင္ေလွာင္သေရာ္ေအာ္ဟစ္ၾကသျဖင့္ အကို ျဖစ္သူ အေတာ္ပင္အေနရခက္သြား၏။ ေအာင္ဆန္းကမူ ေၾကာက္႐ြံ႕၍ အသံေပ်ာက္သြားျခင္းမရွိ။ ကဲ့ရဲ႕သံမ်ား၊ ျမန္မာ စကားႏွင့္သာေျပာရန္ ႐ိုင္း႐ိုင္းစိုင္းစိုင္းေအာ္ဟစ္သံမ်ားကို လ်စ္လ်ဴ႐ႈကာ အဆင့္အတန္းမမီေသာ သူ႔အဂၤလိပ္စကားကို ပါဠိအသံုးအႏႈန္းမ်ားျဖင့္ ျဖည့္စြက္၍ သူေျပာလိုရာ အားလံုးကို ၿပီးဆံုးေအာင္ ဆက္လက္ေျပာဆုိသြားပါသည္။
ထိုပထမစကားရည္လုပဲြ အျဖစ္အပ်က္သည္ ေနာင္အတြက္ အစဥ္အလာတရပ္ ခ်မွတ္ေပးလိုက္သကဲ့သို႔ ျဖစ္သြားပါ သည္။ ပရိသတ္က ကဲ့ရဲ႕႐ႈတ္ခ်ေနသည့္ၾကားကပင္ သူေျပာလိုရာကို အဂၤလိပ္စကားႏွင့္ေျပာျခင္း၊ သုန္သုန္မႈန္မႈန္ ေန တတ္ျခင္းတို႔ေၾကာင့္ သူသည္ အူေၾကာင္ေၾကာင္ႏုိင္ေသာ အ႐ူးတေယာက္ဟူ၍ပင္ နာမည္ရခဲ့၏။
သို႔ေသာ္ ေအာင္ဆန္းသည္ အေ၀ဖန္ခံရမည္ကို ေၾကာက္႐ြံ႕ၿပီး သူလုပ္ကိုင္ရန္ ဆံုးျဖတ္ထားေသာကိစၥမ်ားကို မလုပ္ဘဲ ေနမည့္လူမ်ဳိး မဟုတ္ပါ။ ေခတ္ၿပိဳင္ကမၻာတြင္ အဂၤလိပ္စကား အေရးပါပံုကိုသိရွိနားလည္သျဖင့္ အဂၤလိပ္စကားကို ပိုင္ ပိုင္ႏုိင္ႏုိင္ သံုးစဲြႏုိင္ရန္ သူ ႀကိဳးစား၏။ အဂၤလိပ္စာအုပ္မ်ားကို သဲႀကီးမဲႀကီးဖတ္ျခင္း၊ အျခားသူမ်ား ေျပာပံုဆိုပံုကိုနား ေထာင္ေလ့လာျခင္း၊ အဂၤလိပ္စာသင္ေက်ာင္းတြင္ ပညာဆည္းပူးခဲ့သူမိတ္ေဆြရင္းတဦးထံမွ အကူအညီယူျခင္းစသည္ တို႔ျဖင့္ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းထြက္ အညာသားတဦးအတြက္ ထူးျခားေလာက္ေသာ အဂၤလိပ္စကားက်င္လည္မႈကို သူရရွိလာ ၏။
ထို ပထမစကားရည္လုပဲြတြင္ ေအာင္ဆန္း ေထာက္ခံခဲ့ေသာအဆိုမွာ သူ၏ ေရရွည္ယံုၾကည္ခ်က္တရပ္အား ေဖာ္ထုတ္ ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္ကို သတိမူသင့္ပါသည္။ ထိုယံုၾကည္ခ်က္မွာ သံဃာေတာ္မ်ား ႏိုင္ငံေရးတြင္ ၀င္ေရာက္လုပ္ကိုင္ျခင္း မျပဳ သင့္ေၾကာင္းပင္ ျဖစ္ပါသည္။ မကြယ္လြန္မီ တႏွစ္ေက်ာ္ခန္႔က ေျပာၾကားခဲ့ေသာ ေ႐ႊတိဂံုေစတီေတာ္ အလယ္ပစၥယံ
ညီလာခံမိန္႔ခြန္း၌ “ဘာသာေရးႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးကိုေရာစပ္ပါမူ ဘာသာေရး၏ သေဘာတရားကို ဆန္႔က်င္ရာ ေရာက္ေပ၏” ဟု ေျပာခဲ့၏။ ရဟန္သံဃာမ်ားအား “အရွင္ဘုရားတို႔က သာသနာေတာ္ေရာင္ ထြန္းေျပာင္ေအာင္ အားထုတ္ေတာ္မူၾက ပါ၊ ကမၻာသူကမၻာသားတို႔ ေမတၱာတရားပြားမ်ား၍ သမစိတၱႏွင့္ ညီရင္းအကို ေမာင္ရင္းႏွမကဲ့သို႔ ေနႏုိင္ၾကပါလိမ့္မည္၊ ဤ ကဲ့သို႔ေဆာင္႐ြက္မႈသည္ သာသနာဖက္ကသာၾကည့္၍ ျမင့္ျမတ္သည္ မဟုတ္ပါ၊ တပည့္ေတာ္တို႔၏ ႏိုင္ငံႏွင့္ လူမ်ဳိးအ တြက္ အျမင့္ျမတ္ဆံုးေသာ ႏိုင္ငံေရးကို ေဆာင္႐ြက္ရာေရာက္ပါသည္ဘုရား” စသျဖင့္ ေလွ်ာက္ထားခဲ့ပါသည္။
အမ်ားက ႏုိင္ငံေရးသတၱ၀ါ ပကတိအျဖစ္ျဖင့္ျမင္ၾကေသာ ေအာင္ဆန္းမွာ စင္စစ္တြင္ ဘာသာေရး၌ ေလးနက္စြာ တ သက္လံုး စိတ္၀င္စားသူပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ေရနံေခ်ာင္း၌ေက်ာင္းတက္ေနစဥ္ ဖခင္ကြယ္လြန္သြားသျဖင့္ ၀မ္းနည္းေၾကကဲြ ကာ ရဟန္းေဘာင္၀င္ရန္ပင္ စိတ္ကူးခဲ့ပါသည္။ တကၠသိုလ္ေရာက္စအခ်ိန္ကလည္း အီတလီလူမ်ဳိး ဗုဒၶဘာသာ ဘုန္း ေတာ္ႀကီး ဦးေလာကနႏၵကို ၾကည္ညိဳေလးစားလွသျဖင့္ ဆရာေတာ္ႏွင့္ အတူလိုက္ၿပီး သာသနာျပဳလုပ္ငန္းမ်ား ေဆာင္ ႐ြက္ရန္ မိခင္ထံ အခြင့္ေတာင္းဖူး၏။ အခြင့္ကား မရခဲ့ေပ။ သို႔ေသာ္ ေလာကုတၱရာကိစၥမ်ားကို ေအာင္ဆန္း ဆက္လက္ ၍ ဂ႐ုတစိုက္အေလးထားပါသည္။
ႏိုင္ငံေရးေလာကထဲသို႔ ေျခစံုပစ္၀င္ၿပီးေနာက္ပိုင္း၌ပင္ သူႏွင့္အရင္းႏွီးဆံုး မိတ္ေဆြတဦးအား သူ၏ “သစၥာတရားႏွင့္ လံုး ၀ အျပစ္ကင္းစင္မႈ ရွာပံုေတာ္ဘ၀ခရီး” အေၾကာင္းႏွင့္ ကာယကံ၊ ၀စီကံ၊ မေနာကံအရ ႐ိုးေျဖာင့္ႏုိင္ရန္ သတိျပဳႀကိဳးပမ္း ေနေၾကာင္းတို႔ကို စာေရး၍ ရွင္းျပဖူးပါသည္။ ေခတ္လူငယ္ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အသိတရား ေခါင္းပါးေနသည္ကို စိုးရိမ္မိ ေၾကာင္း၊ ေလာကဒဏ္လႈိင္းမ်ားကို ၾကံ႕ၾကံ႕ခိုင္ရင္ဆုိင္တြန္းလွန္ႏုိင္စြမ္းမရွိပါက ထိုအသိတရားမ်ား လံုး၀ကြယ္ေပ်ာက္ ၿပီး စိတ္ဓာတ္ဗလ မဲြျပာက်ေသာအျဖစ္သို႔ ေရာက္ရွိသြားမည္ကို စိုးရိမ္ပူပန္မိေၾကာင္း စသျဖင့္လည္း ေရးသားထားပါ သည္။
………………

(၃)
ေက်ာင္းသားႏုိင္ငံေရးႏွင့္ သခင္မ်ား
ကိုေအာင္ဆန္း ေက်ာင္းသားႏုိင္ငံေရးတြင္ ပါ၀င္မႈမွာ အစ၌ ခပ္ေျဖးေျဖး မွန္မွန္သာျဖစ္ေသာ္လည္း ၁၉၃၅ ခုႏွစ္ ေနာက္ ပိုင္း၌ အရွိန္အဟုန္ ျမင့္မားလာ၏။ ထိုအခ်ိန္တြင္ သူသည္ ကိုႏု၊ ကိုလွေဖ (ေနာင္ ဗိုလ္လကၤ်ာ)၊ ကိုသိန္းေဖ၊ ကိုေက်ာ္ ၿငိမ္း၊ ကိုရာရွစ္ ကဲ့သို႔ေသာ ပုဂၢဳိလ္မ်ားႏွင့္အတူ စတင္လုပ္ကိုင္ေနၿပီး ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးလႈပ္ရွားမႈတြင္ထင္ရွားလာမည့္ ထိုလူငယ္မ်ားႏွင့္ ေအာင္ဆန္းတို႔ လက္တဲြကာ ေက်ာင္းသားမ်ား အေတာ္ပင္ဂ႐ုျပဳရမည့္ ႏုိင္ငံေရးအင္အားစုတစု ျဖစ္ လာေအာင္ စည္း႐ံုးပါသည္။
ကိုေအာင္ဆန္းတို႔လူစုသည္ အာဏာပိုင္အလိုေတာ္ရိမ်ား လႊမ္းမိုးထားေသာ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားသမဂၢကို ထိုးထြင္း ၀င္ေရာက္ႏုိင္ရန္ႀကိဳးပမ္းျခင္းျဖင့္ စတင္လႈပ္ရွား၏။ ပထမတြင္ ေအာင္ျမင္မႈသိပ္မရွိခဲ့ေပ။ ၎းတို႔အထဲမွ ကိုေက်ာ္ၿငိမ္း ႏွင့္ ကိုသိန္းေဖတို႔သာ သမဂၢအမႈေဆာင္မ်ားအျဖစ္ အေ႐ြးခ်ယ္ခံရသည္။ သို႔ေသာ္ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ထက္သန္ေသာ အ မ်ဳိးသားေရးစိတ္ဓာတ္ႏွင့္ ဇြဲလံု႔လတုိ႔၏ အက်ဳိးအျမတ္မ်ားထြန္းကားလာ၏။ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားမ်ား၏ စိတ္ေန စိတ္ ထားလည္းေျပာင္းလာ၏။ လႈပ္ရွားတက္ႂကြေသာ ျပည္ခ်စ္စိတ္လႊမ္းမိုးလာ၏။ ၁၉၃၅ – ၃၆စာသင္ႏွစ္အတြင္း ေက်ာင္း
သားသမဂၢ အမႈေဆာင္ေ႐ြးေကာက္ပဲြတြင္ အဓိကေနရာအားလံုး အမ်ဳိးသားေရးစိတ္ဓာတ္ ထက္သန္ေသာလူငယ္မ်ားက ရရွိသြားၾက၏။ ကိုေအာင္ဆန္းသည္ အမႈေဆာင္ အဖဲြ႔၀င္တဦးအျဖစ္ အေ႐ြးခံရၿပီး သမဂၢ မဂၢဇင္း၏ အယ္ဒီတာလည္း ျဖစ္လာပါသည္။
သမဂၢ မဂၢဇင္း “အိုးေ၀” တြင္ “ငရဲေခြးႀကီး လြတ္ေနၿပီ” ဟူေသာ ေဆာင္းပါးကို ထည့္သြင္းခဲ့ျခင္းသည္ က်ယ္ျပန္႔စြာ ထိ ေရာက္မႈရွိခဲ့သည့္ ၁၉၃၆ ခုႏွစ္ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားသပိတ္ကို သြယ္၀ိုက္ေသာနည္းျဖင့္လႈံ႔ေဆာ္ေပးျခင္းပင္ ျဖစ္ပါ သည္။ ဤေဆာင္းပါးသည္ တကၠသိုလ္အရာရွိတဦးအား ပုတ္ခတ္တိုက္ခိုက္ ေရးသားထား ျခင္းျဖစ္သည္ဟု အာဏာပိုင္ မ်ားက ယူဆကာ ေဆာင္းပါးရွင္အမည္ကို ေဖာ္ထုတ္ရန္ အယ္ဒီတာ ကိုေအာင္ဆန္း အား ေတာင္းဆိုလာေတာ့၏။
ကိုေအာင္ဆန္း ကလည္း ယင္းကဲ့သို႔ေဖာ္ထုတ္ျခင္းသည္ သတင္းစာဆရာ က်င့္၀တ္ႏွင့္ ကိုက္ညီမည္မဟုတ္ဟုဆိုကာ ျငင္းဆန္လိုက္၏။ အာဏာပိုင္မ်ားက ယခုကဲ့သို႔ျငင္းဆန္မႈကို အခြင့္ေကာင္းယူၿပီး ကိုေအာင္ဆန္း အား ေက်ာင္းမွ ထုတ္ ပယ္လိုက္ေတာ့၏။ မၾကာေသးမီကပင္ ကိုႏု သည္လည္း ေက်ာင္းအုပ္ႀကီးအား ပစ္ပစ္ခါခါ ေ၀ဖန္မႈျဖင့္ ေက်ာင္းထုတ္ခံ ခဲ့ရေသာေၾကာင့္ ေက်ာင္းသားမ်ားထဲတြင္ မေက်နပ္မႈ၊ ေဒါသထြက္မႈပို၍ မ်ားျပားလာေလသည္။ သို႔ျဖင့္ သပိတ္ေမွာက္ ရန္ ဆံုးျဖတ္ၾကပါေတာ့သည္။
တကၠသိုလ္စာေမးပဲြမ်ားစစ္ခ်ိန္ ျဖစ္ေလရာ ဤဆံုးျဖတ္ခ်က္မွာ အထူးေလးနက္သည့္ ကိစၥတရပ္ ျဖစ္ပါသည္။ သပိတ္သ တင္းမွာ ခ်က္ခ်င္းပင္ ဟိုေလးတေက်ာ္ ျဖစ္သြားေလသည္။ သတင္းစာမ်ားႏွင့္တကြ တႏိုင္ငံလံုးက သပိတ္ေမွာက္ ေက်ာင္းသားမ်ားကို ၾကင္နာစြာေထာက္ခံၾကပါသည္။ ဤကဲ့သို႔ အမ်ားေထာက္ခံမႈကုိ ရယူႏုိင္ျခင္း၊ ေလးစားေလာက္ ေအာင္ စီမံကြပ္ကဲႏုိင္ျခင္း၊ စည္းကမ္းရွိျခင္း စသည္တို႔ေၾကာင့္ ေက်ာင္းသားမ်ား၏ လုပ္ရည္ကိုင္ရည္ႏွင့္ ေက်ာင္းသား အင္အား၏ တန္ခိုးအာနိသင္ကို လူႀကီးပိုင္း ႏိုင္ငံေရးသမားမ်ား အသိအမွတ္ျပဳလာၾကရသည္။ အစိုးရအေနျဖင့္လည္း သပိတ္ေမွာက္သူမ်ား၏ မေက်နပ္ခ်က္မ်ားကို ေလးနက္စြာ မစဥ္းစား၍မျဖစ္ေတာ့ပါ။ ေနာက္ဆံုး၌ ႏိုင္လူမင္းထက္ျပဳ တတ္ေသာ ေက်ာင္းအုပ္ႀကီးမွာ အၿငိမ္းစားယူလုိက္ရ၏။ တကၠသိုလ္အက္ဥပေဒတြင္ ေက်ာင္းသားမ်ား ထည့္သြင္းလို ေသာ ျပင္ဆင္ခ်က္မ်ားကိုေလ့လာရန္ ေကာ္မတီတရပ္ကိုလည္း ဖဲြ႔စည္းလိုက္ရၿပီး အေရးမပါလွေသာ ေတာင္းဆိုခ်က္ မ်ားကိုမူ လိုက္ေလ်ာလိုက္ေလသည္။
လူငယ္အမ်ဳိးသားေရး၀ါဒီမ်ား၏ ႏိုင္ငံေရးဖံြ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈတြင္ အေရးႀကီးသည့္ မွတ္တိုင္တတိုင္ျဖစ္ေသာ ၁၉၃၆ ခုႏွစ္ သပိတ္ေၾကာင့္ ကိုေအာင္ဆန္းသည္လည္း ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္တဦးအျဖစ္ လူသိမ်ားလာပါသည္။ သူ႔ဂုဏ္သိကၡာ လည္း အရွိန္မွန္မွန္ျမင့္မားလာၿပီး ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားသမဂၢႏွင့္ သပိတ္ေမွာက္ၿပီးေနာက္ တည္ေထာင္ခဲ့ ေသာ ဗမာႏိုင္ငံလံုးဆုိင္ရာ ေက်ာင္းသားသမဂၢတို႔၏ အမႈေဆာင္အဖဲြ႔မ်ား တြင္လည္း တဆင့္ထက္တဆင့္ ပိုမိုအေရး ပါေသာ အမႈေဆာင္ေနရာမ်ားတြင္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ရ၏။ ၁၉၃၈ ခုႏွစ္တြင္ သမဂၢႏွစ္ရပ္စလံုး၏ ဥကၠ႒ ျဖစ္လာပါ သည္ ထိုအခ်ိန္၌ ကိုေအာင္ဆန္း တကၠသိုလ္မွ ၀ိဇၥာဘဲြ႔ရၿပီး၍ ဥပေဒ၀ိဇၥာတန္းတြင္ တက္ေရာက္ေန၏။ ထိုကဲ့သို႔ ဥပေဒ တန္းဆက္တက္ေနျခင္းမွာ တကၠသိုလ္တြင္ဆက္လက္ေနထိုင္လႈပ္ရွားႏုိင္ခြင့္ရရွိရန္ဟူေသာအေၾကာင္းလည္း ပါ၀င္ပါ သည္။ ေျဖာင့္မတ္တည္ၾကည္ျခင္း၊ ဇဲြလံု႔လႀကီးျခင္း၊အလုပ္ လုပ္ႏိုင္စြမ္းရွိျခင္းစသည္တို႔ေၾကာင့္ ကိုေအာင္ဆန္းအေနျဖင့္ ေလးစားျခင္း ခံရေသာ္လည္း အျခားေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္မ်ားကဲ့သို႔ ယဥ္ေက်းသိမ္ေမြ႔႔၍ ဆက္ဆံေရးေျပျပစ္ျခင္း မရွိေသာ လူ႔ဂြစာတဦးပင္ ျဖစ္ပါသည္။
သုန္သုန္မႈန္မႈန္ေနတတ္ျခင္း၊မသပ္ရပ္ျခင္း၊ စိတ္မပါလွ်င္ သူတပါးအေနရ ၾကပ္ေလာက္ေအာင္ တံုဏွိဘာေ၀ ေနတတ္ ျခင္း၊ စိတ္ပါျပန္ေတာ့လည္း သူတပါး မခံႏုိင္ေလာက္ေအာင္ စကားေဖာင္ဖဲြ႔ျခင္းႏွင့္ အျခားေထာင့္မက်ဳိးေသာ အမူအ က်င့္တို႔ေၾကာင့္ ကိုေအာင္ဆန္း မၾကာခဏအေ၀ဖန္ခံရပါသည္။ သူကိုယ္တုိင္လည္း “ရံဖန္ ရံခါ လူ႔ယဥ္ေက်းမ်ားႏွင့္ အ သားမက်ခဲ့ေခ်၊ မ်က္ေစ့ေနာက္ ျမင္ျပင္းကပ္လာသည္။ ထိုအခါ လူ႔ယဥ္ေက်းမ်ားႏွင့္ ငါ လူ႐ိုင္းဟု ဇာတိခဲြပစ္ခ်င္သည့္ စိတ္မ်ားရွိလာသည္” ဟု ေရးသားခဲ့ဖူး၏။ သို႔ေသာ္ လူ႐ိုင္းမ်ားကို ေအာင္ဆန္းျမင္ပံုမွာ စိတ္ကူးယဥ္ဆန္၏။ ႐ိုးေျဖာင့္ တည္ၾကည္၊ က်န္းမာသန္စြမ္းၿပီး၊ လြတ္လပ္ခ်မ္းသာစြာ ေနထုိင္သူမ်ားဟု သူက အမႊန္းတင္ထားျခင္းပင္ ျဖစ္ပါသည္။
၁၉၃၈ ခုႏွစ္တြင္ ကိုေအာင္ဆန္းသည္ ၁၉၃၀ ခုႏွစ္ ကုလား-ဗမာအဓိက႐ုဏ္းမွ ျမစ္ဖ်ားခံေသာ ဒို႔ဗမာအစည္းအ႐ံုးထဲသို႔ ၀င္ေရာက္ လႈပ္ရွားႏုိင္ရန္ တကၠသိုလ္မွ ထြက္လိုက္ပါသည္။ ထိုအစည္းအ႐ံုးသည္ အမ်ဳိးသားေရး စိတ္ဓာတ္ျပင္းျပ၍ ႏုပ်ဳိတက္ႂကြသည့္ အေျခခံလကၡဏာရွိၿပီး အစည္းအ႐ံုးေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ သက္ႀကီးႏိုင္ငံေရးသမားမ်ားႏွင့္ မတူ တ မူထူးျခားၾကပါသည္။ မ်ဳိးခ်စ္အေရးေတာ္ပံု၌ ဘ၀ကိုျမႇဳပ္ႏွံရန္ အာသီသျပင္းထန္ေနေသာ ေခတ္သစ္ပညာတတ္လူငယ္ မ်ားက ထိုသက္ႀကီးႏိုင္ငံေရးသမားမ်ားသည္ ရဲသင့္သည္ ေလာက္မရဲ၊ ျမန္မာဆန္သင့္သည္ေလာက္မဆန္၊ အေျခခံမွ ေျပာင္းလဲြမႈမ်ားလုပ္ရန္ ဆႏၵရွိသင့္သည္ေလာက္မရွိ၊ ငယ္႐ြယ္သင့္သေလာက္လည္း မငယ္႐ြယ္ဟု ယူဆၾကပါသည္။
ဒို႔ဗမာအစည္းအ႐ံုး၀င္မ်ားကို လူတုိင္းက ႀကိဳက္ၾကသည္ေတာ့မဟုတ္ပါ။ အခ်ဳိ႕က သူတို႔ကို ကေလကေခ် ျပနာရွာေန ေသာ လူမိုက္လူဆိုးေလးမ်ားဟူ၍ အထင္ေသးၿပီး၊ အမည္ေရွ႕တြင္ ‘သခင္’ တပ္၍ ေခၚေ၀ၚျခင္းကို ႀကီးက်ယ္သည္၊ မ လုပ္သင့္မလုပ္ထိုက္ဟု ေ၀ဖန္ၾကပါသည္။ ၿဗိတိသွ်အုပ္ခ်ဳပ္ေရးသမားမ်ားကို လက္ေအာက္ ခံျဖစ္ေနေသာ ဗမာတို႔က ‘သခင္’ ဟု ေခၚေလ့ေခၚထရွိရာ၊ ဗမာမ်ားသည္ ကြၽန္မ်ဳိးမဟုတ္ ကိုယ့္ကိုကိုယ္ အုပ္စိုးႏိုင္သည့္ ေမြးရာပါအခြင့္အေရးရွိ သူမ်ားျဖစ္ေၾကာင္းကို ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ရဲရဲတင္းတင္း ေဖၚျပသည့္အေနႏွင့္ အစည္းအ႐ံုး၀င္မ်ားက ‘သခင္’ ဘဲြ႔ကို သံုး စဲြျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
အတြင္းသေဘာထား မတိုက္ဆုိင္မႈမ်ားေၾကာင့္ ဒို႔ဗမာအစည္းအ႐ံုး ႏွစ္ျခမ္းကဲြသြားပါသည္။ သခင္အမ်ားစုပါ ၀င္သည့္ အပိုင္းကို ေခါင္းေဆာင္သူမွာ ျမန္မာ့စာေပႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးေလာကတြင္ အထင္ကရပုဂၢဳိလ္ႀကီးျဖစ္ၿပီး မူလက အစည္းအ႐ံုး ၏ နာယကျဖစ္ေသာ ဆရာႀကီးသခင္ကိုယ္ေတာ္မႈိင္း ျဖစ္ပါသည္။ ကိုေအာင္ဆန္းလည္း သခင္ကိုယ္ေတာ္မႈိင္း ဦးေဆာင္ သည့္ ဒို႔ဗမာအစည္းအ႐ံုး၀င္တဦး ျဖစ္လာပါသည္။ ‘မႈိင္းသခင္’ မ်ားအနက္ ကိုႏု၊ ကိုလွေဖႏွင့္ ကိုသိန္းေဖတို႔အျပင္ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္မ်ား မဟုတ္ခဲ့ေသာ္လည္း ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးတြင္ ထင္ရွားအေရးပါလာမည့္ သခင္သန္းထြန္းႏွင့္ သခင္စိုးတို႔လည္း ပါ၀င္ပါသည္။ မၾကာမီ သခင္ေအာင္ဆန္းသည္ ဒို႔ဗမာအစည္းအ႐ံုး အေထြေထြအတြင္းေရးမႉး ျဖစ္လာ ၿပီးေနာက္ အစည္းအ႐ံုး၏ ေၾကညာစာတမ္းကို စီရင္ေရးသားခဲ့ပါသည္။ ၁၉၃၈-၁၉၃၉ ခုႏွစ္မ်ားတြင္ ‘၁၃၀၀ ျပည့္ အေရး ေတာ္ပံု’ ဟု အမည္တြင္မည့္ အေရးအခင္းမ်ား ျဖစ္ေပၚခဲ့ပါ သည္။ ေရနံေျမ အလုပ္သမားမ်ားခ်ီတက္ပဲြ၊ ေတာင္သူလယ္ သမားမ်ား ခ်ီတက္ပဲြ၊ ရဲ၏ နံပါတ္တုတ္ဒဏ္ျဖင့္ ဗိုလ္ေအာင္ေက်ာ္ က်ဆံုးခဲ့ရေသာ ေက်ာင္းသား ဆႏၵျပပဲြ၊ ထိုျဖစ္ရပ္ ေၾကာင့္ ေပၚေပါက္ရေသာ ႏုိင္ငံအ၀ွမ္း ေက်ာင္းသားသပိတ္မ်ား၊ ဗမာတို႔ႏွင့္ အိႏၵိယအႏြယ္ မူဆလင္မ်ားအၾကား ျဖစ္ပြား ခဲ့ေသာ အဓိက႐ုဏ္း၊ အလုပ္သမားမ်ားသပိတ္၊ ရဲ၏ လက္ခ်က္ျဖင့္ အာဇာနည္ (၁၇)ဦး က်ဆံုးခဲ့ေသာ မႏၱေလးဆႏၵျပပဲြ၊ ေဒါက္တာဘေမာ္ အစိုးရ ျပဳတ္က်သြားျခင္း စသည္တို႔ တသီတတန္းႀကီး ျဖစ္ေပၚခဲ့ပါသည္။
ဤအေရးအခင္းမ်ားေၾကာင့္ ႏိုင္ငံအတြင္း မၾကံဳစဖူး မၿငိမ္မသက္ဆူဆူပြက္ပြက္ျဖစ္လာၿပီး အမ်ဳိးသားေရးလႈပ္ ရွားမႈမ်ား အရွိန္အဟုန္ျပင္းထန္လာသည္။ သို႔ေသာ္ ဤမွ်စိတ္လႈပ္ရွားဖြယ္ျဖစ္ရပ္မ်ားအၾကားကပင္ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး၏ ကပ္ႀကီးႏွစ္ ပါးျဖစ္ေသာ ဂိုဏ္းဂဏ၀ါဒႏွင့္ မနာလိုမုန္း တီးေရး၀ါဒတို႔၏ ဆိုး၀ါးေသာ အရွိန္ၾသဇာမ်ား လႊမ္းမိုးလာ၏။ အုပ္စုတအုပ္စု၊ လူတဦးခ်င္းတို႔အေနႏွင့္ မိမိတို႔သာလွ်င္ အထိေရာက္ဆံုး၊ မ်ဳိးခ်စ္စိတ္အထက္သန္ဆံုး၊ အေတာ္ဆံုးဟူ၍ ဂုဏ္တု၊ ဂုဏ္ ၿပိဳင္လုပ္လိုေသာ စိတ္႐ူးမ်ား၀င္ကာ အျပန္အလွန္ စြပ္စဲြပုတ္ခတ္မႈမ်ား၊ ခါးသီးမႈမ်ား ပ်ံ႕ႏွံ႔လာေလသည္။
ဂိုဏ္းဂဏစိတ္ႏွင့္ မနာလို၀န္တိုစိတ္မ်ားမွ ကင္းရွင္းသည္ဟု အမ်ားက သတ္မွတ္ထားေသာ လူနည္းစုေလးတြင္ သခင္ ေအာင္ဆန္း ပါ၀င္၏။ သူသည္ လက္၀ဲ၀ါဒမ်ားဘက္သို႔ယိမ္း၍ ၁၉၃၉ ခုႏွစ္တြင္ ေပၚေပါက္လာေသာ အခ်ဳိ႕က မာ့က္ဆ္၀ါ ဒ ေလ့လာေရးအုပ္စုဟူ၍ လည္းေကာင္း၊ အခ်ဳိ႕က ပထမဦးဆံုး ျမန္မာကြန္ျမဴနစ္ကလပ္စည္းဟူ၍လည္းေကာင္း ေခၚ ေ၀ၚသည့္အုပ္စုကို တည္ေထာင္ခဲ့သူ တဦးျဖစ္ၿပီး၊ ထိုအုပ္စု၏ အေထြေထြအ တြင္းေရးမႉးအျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့၏။ သို႔ေသာ္ သခင္ေအာင္ဆန္းသည္ ကြန္ျမဴနစ္၀ါဒ ကိုေသာ္လည္းေကာင္း၊ အျခားတင္းၾကပ္ေသာ ၀ါဒမ်ားကိုေသာ္လည္း ေကာင္း၊ မဆင္မျခင္အစြန္းေရာက္ အျမင္ျဖင့္ ယံုၾကည္ လက္ခံျခင္း မရွိခဲ့ပါ။ က်ယ္၀န္းေထြျပားေသာ ဆိုရွယ္လစ္ သီအုိ ရီအယူအဆအမ်ဳိးမ်ဳိးအနက္ သူ႔အားဆဲြေဆာင္ႏုိင္ေသာ သေဘာတရားမ်ား အေတာ္အတန္ရွိခဲ့ပါသည္။ သို႔ေသာ္ သူ၏ အဓိက ရည္မွန္းခ်က္မွာ သူ႔တုိင္းျပည္အတြက္ လြတ္လပ္ေရးႏွင့္ စည္းလံုးညီၫြတ္ ေရးစြမ္းေဆာင္ေပးႏိုင္မည့္ အေတြးအ ေခၚမ်ား၊ နည္းဗ်ဴဟာမ်ား ကို ေလ့လာသံုးစဲြရန္သာျဖစ္ပါသည္။
၁၉၃၉ ခုႏွစ္ ဥေရာပတုိက္တြင္ ဒုတိယကမၻာစစ္မီး စတင္ေလာင္ကြၽမ္းၿပီး မ်ားမၾကာမီ ‘ကိုလိုနီ၀ါဒအခက္၊ လြတ္လပ္ေရး အခ်က္’ ဟုျမင္ကာ ‘ထြက္ရပ္ဂိုဏ္းႀကီး’ တည္ေထာင္ႏုိင္ရန္ သခင္ေအာင္ဆန္း ကူညီေပးခဲ့ပါ သည္။ ေဒါက္တာဘေမာ္ ၏ ဆင္းရဲသားပါတီ၊ ဒို႔ဗမာအစည္းအ႐ံုး၊ ေက်ာင္းသားမ်ားႏွင့္ ပုဂၢလိကႏိုင္ငံေရးသမားမ်ား စုေပါင္းဖဲြ႔စည္းလိုက္ေသာ ထို ‘ထြက္ရပ္ဂုိဏ္းႀကီး’ သည္ သခင္ေအာင္ဆန္း၏ တီထြင္မႈျဖစ္သည္ဟု သခင္ႏုက သတ္မွတ္ခဲ့၏။ ‘ထြက္ရပ္ဂိုဏ္းႀကီး’ ၏ ျပည္သူလူထုကို တိုက္တြန္းေဆာ္ၾသခ်က္မွာ စစ္ၿပီးသည္ႏွင့္လြတ္လပ္ေရးေပးရန္ သေဘာတူေသာ ကတိရမွသာလွ်င္ ၿဗိတိသ်စစ္ေရး ႀကိဳးပမ္းခ်က္မ်ားကို ကူညီပံ့ပိုးရမည္။ ၿဗိတိသွ် အစိုးရအေနႏွင့္ ထိုကဲ့သို႔ ကတိေၾကညာခ်က္ မျပဳပါက စစ္ေရးႀကိဳးပမ္းခ်က္မ်ားကို အင္တုိက္အားတိုက္ဆန္႔က်င္ရမည္။ တုံ႔ျပန္သည့္အေနႏွင့္ ၿဗိတိသွ်အစိုးရသည္ အမ်ဳိးသား ေရး လႈပ္ရွားေနသူအမ်ားအျပားကို ဖမ္းဆီးလိုက္ပါသည္။ ၁၉၄၀ ခုႏွစ္ ကုန္ဆံုးခ်ိန္၌ သခင္ေခါင္းေဆာင္ အေျမာက္အ မ်ားႏွင့္ ေဒါက္တာဘေမာ္တို႔မွာ ေထာင္ထဲေရာက္ေနၾကေပၿပီ။ သခင္ေအာင္ဆန္းကို ဖမ္းဆီးရန္ ၀ရန္းအမိန္႔ထုတ္ ခဲ့ ေသာ္လည္း အခ်ိန္မီသတိေပးခ်က္ရသျဖင့္ သူသည္ ေျခရာေဖ်ာက္ကာ တိမ္းေရွာင္သြားႏုိင္ခဲ့သည္။
……………
(၄)
ဂ်ပန္ႏွင့္ မဟာမိတ္ဖဲြ႔ျခင္း
သခင္ေအာင္ဆန္းသည္ လက္နက္ကိုင္တိုက္ပဲြဆင္ႏဲႊရန္ လိုအပ္ေကာင္းလိုအပ္မည္ဟု ယူဆခဲ့သည္မွာ ကာလအတန္ ၾကာကပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ကေလးဘ၀က တိုက္ခိုက္ေတာ္လွန္ရန္ စိတ္ကူးယဥ္အိပ္မက္ခဲ့ေသာ္လည္း လြတ္လပ္ေရးကို အေျခခံဥပေဒေဘာင္အတြင္းမွ ႏုိင္ငံေရးနည္းျဖင့္ ရယူႏိုင္မည့္ အလားအလာကို အစဥ္တစိုက္ ပယ္ထားခဲ့သူ မဟုတ္ပါ။ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားဘ၀က အစိုးရ၀န္ထမ္း (ထိုစဥ္က အုိင္စီအက္၊ ဘီစီအက္) စာေမးပဲြေျဖဆိုကာ ၎တို႔၏ ပညာ ရွင္ပီသစြာ ႏုိင္ငံေရးလုပ္ကိုင္မႈႏွင့္ မ်ဳိးခ်စ္စိတ္ထက္သန္မႈတို႔ေၾကာင့္ သူကိုယ္တုိင္ေလးစားေသာ အိႏၵိယ ႏိုင္ငံေရးသမား အခ်ဳိ႕၏ နမူနာအတိုင္းလုပ္ကိုင္ရန္ကိုလည္း သခင္ေအာင္ဆန္း စဥ္းစားခဲ့ဖူး၏။
အမ်ားသိ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္တဦး ျဖစ္လာၿပီးေနာက္ပိုင္း၌ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ အဂၤလိပ္စာပါေမာကၡအား ေပးပို႔ ေသာ စာတေစာင္တြင္ သူသည္ ‘ၿငိမ္းခ်မ္းေသာ ေတာ္လွန္ေရးသမား’သာ ျဖစ္သည္ဟု ေရးသားခဲ့ေၾကာင္း ၾကားသိရပါ သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း အေရးအခင္းမ်ား၏ ဒီေရလႈိင္းသည္ သူ႔အားသေဘာထားေျပာင္းလဲေစ ခဲ့ သည္။ ၁၉၄၀ ခုႏွစ္က သူ၏ ေတြးေခၚပံုကို ေအာက္ပါအတိုင္း ရွင္းျပထားပါသည္။
“က်ေနာ္တဦးခ်င္းအေနႏွင့္ကား က်ေနာ္တို႔၏ အေရးေတာ္ပံုအတြက္ ကမၻာ့၀ါဒျဖန္႔မႈႏွင့္ ကမၻာ့အကူအညီလိုသည္မွာ မွန္ ေသာ္လည္း အဓိကလုပ္ငန္းမွာ ျပည္တြင္းတြင္သာရွိသည္။ အဓိကလုပ္ငန္းမွာ အမ်ဳိးသားေရး တုိက္ပဲြအတြက္ ျပည္သူလူ ထုကို စည္း႐ံုးရန္ျဖစ္သည္ဟု ယူဆခဲ့သည္။ က်ေနာ့္မွာလည္း အၾကမ္းဖ်ဥ္းအစီအစဥ္တခုရွိခဲ့သည္။ ၎အစီအစဥ္မွာ ၿဗိ တိသွ်နယ္ခ်ဲ႕စနစ္ကို တျပည္လံုးတြင္ ဆန္႔က်င္ရန္၊ ဤလႈပ္ရွားမႈကို ကမၻာ့အေျခအေန ဗမာ့အေျခအေနႏွင့္အညီ တဆ တဆတိုးခ်ဲ႕ရန္၊ ၿမိဳ႕ေန အလုပ္သမား ေတာေနအလုပ္သမားတို႔၏ ေဒသအလိုက္သပိတ္မ်ားမွစ၍ အေထြေထြသပိတ္ မ်ား၊ အခြန္အခေပးေရးသပိတ္မ်ားအထိ တိုးခ်ဲ႕ဆင္ႏဲႊရန္၊ တက္ႂကြလာေသာ ၀ါဒျဖန္႔ခ်ိမႈမ်ားျဖစ္သည့္ လူထုဆႏၵျပပဲြမ်ား ခ်ီတက္ပဲြမ်ားမွစ၍ ျပည္သူတို႔၏ အာဏာဖီဆန္ေရးတိုက္ပဲြအထိ ဆက္လက္ဆင္ႏဲႊရန္၊ စီးပြားေရးအရတြင္လည္း ၿဗိတိ သွ်ကုန္ပစၥည္းမ်ားကို သပိတ္ေမွာက္ရာမွစ၍ လူထုႏွင့္ခ်ီ၍ အခြန္မေပးေရးတိုက္ပဲြအထိ ဆင္ႏဲႊရန္ စစ္ဖက္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ဖက္ႏွင့္ ပုလိပ္ဖက္ ကင္းစခန္းမ်ား ဆက္သြယ္ေရးလမ္းေၾကာင္းမ်ားကို ေျပာက္က်ားနည္းႏွင့္၀င္ေရာက္ တိုက္ခိုက္၍ ဗမာျပည္အတြင္း ၿဗိတိသွ်အုပ္ခ်ဳပ္မႈစနစ္ကို လံုး၀သြက္ခ်ာပါဒလိုက္သည္အထိ တိုက္ပဲြဆင္ႏဲႊရန္၊ ထိုအခါ ကမၻာျဖစ္ေပၚ တိုးတက္မႈႏွင့္ တၿပိဳင္နက္ ေနာက္ဆံုးပိတ္အာဏာသိမ္းပဲြကို ဆင္ႏဲႊရန္အစီအစဥ္ပင္ျဖစ္သည္။ ၿဗိတိသွ်အစိုးရ၏ လက္ နက္ကိုင္တပ္မ်ား၊ အထူးသျဖင့္ ၿဗိတိသွ်လူမ်ဳိးမဟုတ္ေသာ တပ္မ်ားသည္ က်ေနာ္တို႔ဘက္သို႔ ကူးေျပာင္းလာၾကလိမ့္ မည္ဟုလည္း က်ေနာ္တြက္ခဲ့သည္။ ဤအစီအစဥ္တြင္ ဂ်ပန္မ်ား ၀င္ေရာက္တိုက္ခိုက္မႈကိုလည္း မွန္းဆခဲ့သည္။ သို႔ ေသာ္ ဤေနရာတြင္ က်ေနာ္မွာ ရွင္းလင္းေသာအျမင္ မရွိခဲ့ေပ။ ထိုအခါက က်ေနာ္ တို႔အထဲမွ မည္သူမွ် ရွင္းရွင္းလင္း လင္းမရွိခဲ့။ သို႔ေသာ္ ယခုျဖစ္ပ်က္ၿပီးသြားသည့္အခါတြင္ကား လူအခ်ဳိ႕အေနႏွင့္ က်န္လူမ်ားထက္ပို၍ သိျမင္ခဲ့ဟန္ ဟန္ ေဆာင္ေကာင္း ေဆာင္ၾကမည္။)”
အထက္ပါအၾကံအစည္မ်ားမွာ သူ၏ “ႀကီးမားေသာအစီအစဥ္” သာျဖစ္ေၾကာင္း သခင္ေအာင္ဆန္း ၀န္ခံခဲ့ပါသည္။ သူ၏ ရဲေဘာ္ရဲဘက္မ်ားတြင္ ထိုစီမံကိန္းကို ေထာက္ခံသူမမ်ားလွပါ။ ထိုကဲ့သို႔မေထာက္ခံျခင္းမွာ သခင္ေအာင္ဆန္းအျမင္အ ရ “က်ေနာ္တို႔မွာ ဓနရွင္ေပါက္စဇာတိရွိသူမ်ားျဖစ္ရာ စဥ္းစားရာ ေျပာဆိုရာတြင္ ရဲရင့္သေလာက္၊ ျပတ္သားေသာ
ေဆာင္႐ြက္ခ်က္ကိုလုပ္ရာ၌ တြန္႔ဆုတ္ေလ့ရွိၾကေလသည္။ ျပည္သူလူထုကို ႏႈိးဆြရမည့္လုပ္ငန္း ၾကာရွည္ခက္ခဲမည္ကို လည္း စိတ္မရွည္ၾကေပ။ က်ေနာ္တို႔အမ်ားစုမွာ လူထုတိုက္ပဲြအေၾကာင္း ေျပာေဟာၾကေသာ္လည္း လူထုတိုက္ပဲြ အက်ဳိး အာနိသင္ကုိ သေဘာမေပါက္ၾက” စသည္တို႔ေၾကာင့္ပင္ ျဖစ္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ သခင္ေအာင္ဆန္းသည္ အမ်ဳိးသားေရး
၀ါဒီမ်ား ေျပာက္က်ားတုိက္ပဲြဆင္ႏဲႊႏုိင္ရန္ လက္နက္မ်ားရွိရန္လိုသည္ဟူေသာ ထင္ျမင္ခ်က္ကို အခိုင္အမာ ဆက္လက္ ဆုပ္ကိုင္ထားပါသည္။ ေနာက္ဆံုးတြင္ ၎တို႔အနက္မွ တဦးဦး ျမန္မာျပည္ျပင္ပသို႔သြားၿပီး အကူအညီ၊ အေထာက္အပံ့ ႏွင့္ လက္နက္မ်ားရွာရန္ ဆံုးျဖတ္လိုက္ပါသည္။ “ထိုအခါက က်ေနာ္တဦးတည္းသာ ေျမေအာက္၌ ေနေနရေသာေၾကာင့္ ထိုသို႔သြားရန္ က်ေနာ့္ကိုေရြးခ်ယ္ခဲ့ၾကေလသည္” ဟု သခင္ေအာင္ဆန္း မွတ္တမ္းတင္ခဲ့ပါသည္။
၁၉၄၀ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လတြင္ သခင္ေအာင္ဆန္းႏွင့္သခင္လွၿမိင္ (ေနာင္အခါ ဗိုလ္ရန္ေအာင္ဟုထင္ရွားသူ) တို႔ ျမန္မာ ျပည္မွ ဟုိင္လီ အမည္ရွိ သေဘၤာႏွင့္ ထြက္ခြာခဲ့ရာ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ အမြိဳင္ၿမိဳ႕ရွိ ‘အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာေဒသ’ ျဖစ္ေသာ ကူလန္ စုသို႔ ေရာက္သြားၾကပါသည္။ ထိုေနရာ၌ သူတို႔ႏွစ္ဦး လအနည္းငယ္မွ် ေသာင္တင္ေနၿပီး တ႐ုတ္ကြန္ျမဴနစ္မ်ားႏွင့္ ဆက္ သြယ္ရန္ႀကိးစားခ်က္မ်ားလည္း ေအာင္ျမင္ျခင္းမရွိခဲ့ပါ။ တ႐ုတ္ကြန္ျမဴနစ္မ်ားႏွင့္ အဆက္အသြယ္မလုပ္ႏုိင္ခဲ့ေသာ္ လည္း ဂ်ပန္ကိုယ္စားလွယ္တဦး သူတို႔အားခ်ဥ္းကပ္ၿပီး ဂ်ပန္တပ္မေတာ္အရာရွိတဦးျဖစ္သူ ဗိုလ္မႉးႀကီး စူဇူကီေကအီဂ်ီ ႏွင့္ ေတြ႔ရန္ တိုက်ဳိသုိ႔ ေလယာဥ္ႏွင့္ပို႔လိုက္ပါသည္။ ထိုဗိုလ္မႉးႀကီးသည္ ေနာင္အခါ၌ ‘ျမန္မာျပည္လြတ္လပ္ေရးကို ကူ ညီရန္ႏွင့္ တ႐ုတ္ျမန္မာလမ္းမႀကီးကိုပိတ္ဆို႔ရန္’ ရည္႐ြယ္ခ်က္မ်ားႏွင့္ တည္ေထာင္ေသာ မီနာမီကီကန္ လွ်ဳိ႕၀ွက္အ သင္း၏ ေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ ထင္ရွားမည့္သူျဖစ္ ပါသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံေရးသမားမ်ားႏွင့္ ဂ်ပန္တို႔အၾကားအဆက္အသြယ္ရွိျခင္းမွာ အသစ္အဆန္းမဟုတ္ေခ်။ ေဒါက္တာ ဘေမာ္ ေနရာ၌ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ျဖစ္လာေသာ ဦးေစာသည္ ဂ်ပန္ေထာက္ပံ့မႈေၾကာင့္ ခ်မ္းသာႂကြယ္၀လာသူဟူ၍ နာမည္ထြက္ခဲ့ပါ သည္။ ေဒါက္တာဘေမာ္ ကိုယ္တုိင္လည္း ‘ထြက္ရပ္ဂုိဏ္း’ အတြက္ ဂ်ပန္တို႔ထံမွ အကူအညီရွာခဲ့ပါသည္။ ေဒါက္တာ
ဘေမာ္၏ အစိုးရအတြင္း ၀န္ႀကီးတဦးျဖစ္ခဲ့ေသာ၀ါရင့္ႏုိင္ငံေရးသမားႀကီး ေဒါက္တာသိမ္းေမာင္ကမူ ဂ်ပန္သို႔ အလည္ အပတ္သြားေရာက္ခဲ့ၿပီး ဂ်ပန္-ဗမာ ခ်စ္ၾကည္ေရး အသင္းကို ေရွ႕ေဆာင္တည္ေထာင္ခဲ့ပါသည္။ ၁၉၄၀ ခုႏွစ္လယ္တြင္ ဗိုလ္မႉးႀကီးစူဇူကီး ျမန္မာျပည္သုိ႔ အလည္ေရာက္စဥ္က ေဒါက္တာသိမ္းေမာင္ ႏွင့္ ေတြ႔ခဲ့၏။ ဤေတြ႔ဆံုဆက္သြယ္မႈမွ တဆင့္ ဂ်ပန္မ်ားက အမိြဳင္ေရာက္ သခင္ႏွစ္ဦးအား ရွာေဖြေတြ႔ရွိႏုိင္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
‘ထြက္ရပ္ဂိုဏ္း’ ၀င္မ်ားအနက္ ဂ်ပန္အကူအညီ လက္ခံသင့္၊ မခံသင့္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ စိတ္သေဘာထားကဲြျပားမႈမ်ား ရွိ ေနခဲ့ပါသည္။ ကြန္ျမဴနစ္မ်ား (၎တို႔အနက္ အထင္ရွားဆံုးမွာ သခင္စိုး၊ သခင္ဗဟိန္း၊ သခင္သန္းထြန္းႏွင့္ သခင္သိန္း ေဖ) က အထူးသျဖင့္ ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္ႏွင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးကို ဆန္႔က်င္ၾကသည္။ သခင္ေအာင္ဆန္း ကေတာ့ အ ကူအညီကို ရသည့္ေနရာမွယူၿပီး အေျခအေနမ်ား မည္ကဲ့သို႔ ေျပာင္းလဲျဖစ္ေပၚလာမည္ကို ေစာင့္ၾကည့္သင့္သည္ဟု လက္ေတြ႔အက်ဳိးျဖစ္မည့္ နည္းလမ္းအျမင္ အယူအဆကို စဲြကိုင္ခဲ့၏။ သို႔ေသာ္ သူ၏ စကားအတုိင္းဆိုရလွ်င္ သူသည္ ဂ်ပန္တို႔ႏွင့္ ပူးေပါင္းျခင္းေၾကာင့္ ေနာင္ျဖစ္ေပၚလာမည့္ အက်ဳိးဆက္မ်ားကို အေသအခ်ာ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း တြက္ဆ ခဲ့ပံုမေပၚ။
တုိက်ဳိတြင္ သခင္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ ဗိုလ္မႉးႀကီး စူဇူကီးတို႔ႏွစ္ဦး နားလည္မႈယူႏုိင္ခဲ့ၾက၏။ သို႔ေသာ္ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္လံုးတြင္ ထိန္ခ်န္ထားေသာ သေဘာမေတြ႔မႈေလးမ်ား ရွိခဲ့ပံုရပါသည္။ ဗိုလ္မႉးႀကီး စူဇူကီးသည္ သခင္ေအာင္ဆန္း၏ ေျဖာင့္မတ္ တည္ၾကည္မႈႏွင့္ မ်ဳိးခ်စ္စိတ္တို႔ကို ေလးစားေသာ္လည္း ‘သူ၏ ႏုိင္ငံေရးအေတြးအေခၚမ်ား မရင့္က်က္လွေသး’ ဟု ထင္ ျမင္၏။ ဤေ၀ဖန္ခ်က္သည္ ထိုစဥ္ကအေနအထားအရ ဓမၼဓိဠာန္မက်ဟု မဆိုႏုိင္ပါ။ သခင္ေအာင္ဆန္း ကိုယ္တုိင္ေရး ခဲ့သည္မွာ သူႏွင့္ သူ႔ရဲေဘာ္ရဲဘက္တို႔ ဂ်ပန္မ်ားအား ျမန္မာႏုိင္ငံကို ၀င္ေရာက္သိမ္းပိုက္ရန္ ဖိတ္ေခၚသကဲ့သို႔ ျဖစ္ရ သည္မွာ “ဖက္ဆစ္စနစ္ကို လိုလား၍မဟုတ္၊ က်ေနာ္တို႔၏ လူပါးမ၀မႈေၾကာင့္၊ ဓနရွင္ေပါက္စ စိုးရိမ္မႈေၾကာင့္တုိ႔သာ ျဖစ္ ေလသည္။”
………………

(၅)
သူသည္ ဂ်ပန္ျပည္သုိ႔အသြား၌ စိုးရိမ္ေၾကာင့္ၾကစိတ္မ်ား ျဖစ္ေပၚခဲ့သည္။ ေရာက္သြားေသာအခါ သူစိုးရိမ္ခဲ့သေလာက္ မဆိုးလွသျဖင့္ စိတ္သက္သာရာရေသာ္လည္း စိတ္မခ်ဖြယ္၊ မႏွစ္သက္ဖြယ္ကိစၥေလးမ်ား က်န္လ်က္ရွိေနပါသည္။ ဂ်ပန္ လူမ်ဳိးတို႔၏ မ်ဳိးခ်စ္စိတ္၊ သန္႔ျပန္႔စြာေနထုိင္ပံုႏွင့္ ကိုယ့္အလိုကိုယ္မလိုက္၊ ၿခိဳးၿခိဳးျခံျခံ ေနႏုိင္ေသာ အရည္အခ်င္းတို႔ကို သခင္ေအာင္ဆန္း ေလးစားေသာ္လည္း ၎တို႔၏ စစ္၀ါဒီဆန္ေသာ သေဘာထားအခ်ဳိ႕၏ ႐ိုင္းစိုင္းၾကမ္းၾကဳုတ္မႈကို သူ မႏွစ္ၿမိဳ႕သည့္အျပင္ ဂ်ပန္မ်ား အမ်ဳိးသမီးတို႔ အေပၚဆက္ဆ ံပံုမွာ သူ႔အျမင္တြင္ အံ့ၾသထိတ္လန္႔ဖြယ္ရာ ျဖစ္ေန၏။
၁၉၄၁ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီလတြင္ သခင္ေအာင္ဆန္းသည္ တ႐ုတ္သေဘၤာသားအသြင္ျဖင့္ ျမန္မာျပည္သုိ႔ ျပန္ေရာက္လာ ေလသည္။ သူမွတဆင့္ ဂ်ပန္တို႔ကမ္းလွမ္းလိုက္သည့္ သေဘာတူညီခ်က္အရ၊ ေတာ္လွန္ပုန္ကန္ရန္ လက္နက္မ်ားႏွင့္ ေငြေၾကးေထာက္ပံ့မည္ဟု ျမန္မာတို႔က နားလည္ခဲ့၏။ ထို႔ျပင္ လက္ေ႐ြးစင္လူငယ္တစု ကို စစ္သင္တန္းေပးမည္။ ထို လူငယ္မ်ားကို ျမန္မာႏုိင္ငံမွ ခိုးထုတ္သြားရန္လိုေပမည္။ သခင္ေအာင္ဆန္း ျမန္မာျပည္၌ ၾကာျမင့္စြာမေနပါ။ ဂ်ပန္သို႔ သခင္လွေဖႏွင့္ အျခားလူငယ္သံုးဦးတို႔ႏွင့္အတူ ျပန္သြားပါသည္။ ထိုအုပ္စုမွာ ‘ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္’ ၏ ေရွ႕ေျပးတပ္ဦး ျဖစ္ပါ သည္။ ေနာင္ ဗမာ့လြတ္လပ္ေရးတပ္မေတာ္၏ မ႑ိဳင္သဖြယ္ျဖစ္လာမည့္ ဤရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္၀င္ ပုဂၢဳိလ္မ်ားကို ေ႐ြးခ်ယ္ ရာ၌ အလြယ္တကူလိုက္ပါႏုိင္မႈႏွင့္ သခင္ပါတီ အတြင္းရွိ ဂိုဏ္းဂဏအသီးသီးက ေက်နပ္လက္ခံႏုိင္မႈတို႔အေပၚ မူတည္ခဲ့ သျဖင့္ အက်ဥ္းက်ခံေနရေသာ အမ်ဳိးသားေရးေခါင္းေဆာင္မ်ား မပါျဖစ္သည့္အျပင္ ေနာင္ အခ်င္းခ်င္းအၾကား စိတ္၀မ္း ကဲြေစမည့္ မ်ဳိးေစ့ကို ပ်ဳိးလိုက္သကဲ့သို႔လည္း ျဖစ္သြားပါသည္။
ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္သည္ ဟိုင္နန္ကြၽန္း၌ ပင္ပန္းႀကီးစြာ စစ္ပညာသင္ယူရပါသည္။ ၎တို႔အနက္ သခင္ေအာင္ဆန္း၊ သခင္ လွေဖ (ဗိုလ္လကၤ်ာ)၊ သခင္ေအာင္သန္း (ဗိုလ္စႀကၤာ) ႏွင့္ သခင္ထြန္းအုပ္ တို႔ကို စစ္ဌာနဦးစီးကြပ္ကဲေရးႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ ေရးတို႔ကို အထူးေလ့လာရန္ ေ႐ြးခ်ယ္လိုက္ပါသည္။ သခင္ပါတီ အုပ္စုတစုကို ကိုယ္စားျပဳေသာ သခင္ထြန္းအုပ္အား
ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္တင္ေျမႇာက္လိုက္၏။ သို႔ေသာ္လည္း သခင္ေအာင္ဆန္း သည္ ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္၏ ေခါင္းေဆာင္အ ျဖစ္ ထင္ထင္ရွားရွား ေပၚထြက္လာသည္။ ဗမာ့လြတ္လပ္ေရး တပ္မေတာ္ဖဲြ႔ေသာအခါ၌လည္း တပ္မေတာ္၏ ၿပိဳင္ဘက္ မရွိေခါင္းေဆာင္ ျဖစ္လာေလသည္။ သခင္ေအာင္ဆန္းသည္ ကိုယ္ခႏၶာညႇက္ၿပီး အားေကာင္းသန္မာလွျခင္း မရွိေသာ္ လည္း တိုက္ေရးခိုက္ေရးကြၽမ္းက်င္ကာ သတၱိရွိ၍ အပင္ပန္းခံႏိုင္ေသာ စစ္သားတဦးျဖစ္လာ၏။
သူ႔အား လူမႈဆက္ဆံေရးညံ့ဖ်င္းသည္ဟု စြပ္စဲြခ်က္မ်ားရွိခဲ့ေသာ္လည္း ရဲေဘာ္မ်ား ကိုယ္ပင္ပန္း၊ စိတ္ပင္ပန္း ျဖစ္ေနခ်ိန္ မ်ားတြင္စိတ္ဓာတ္ျပန္လည္ တက္ႂကြလာေစရန္ အားေပးျခင္း၊ အငယ္ဆံုးရဲေဘာ္မ်ားကို အထူးဂ႐ုစိုက္ျခင္း၊ စစ္သင္တန္း သားဘ၀၏ ကရိကထမ်ားေၾကာင့္လည္းေကာင္း၊ ဂ်ပန္မ်ားေၾကာင့္လည္းေကာင္း၊နာက်ည္းစိတ္မ်ား ဆူပြက္လာခ်ိန္တြင္ စိတ္လိုက္မာန္ပါမလုပ္ရန္ အၾကံေပးတုိက္တြန္းျခင္း စသည္တို႔ကို သူ စြမ္းေဆာင္ႏုိင္ခဲ့သည္။ လူငယ္စစ္သင္တန္းသား မ်ားသည္ ဂ်ပန္နည္းျပဆရာအခ်ဳိ႕ကို ေလးစားခ်စ္ခင္ၾကေသာ္လည္း၊ ဂ်ပန္စိတ္ေနသေဘာထား အခ်ဳိ႕ကိုမူ မ်ားစြာမႏွစ္ ၿမိဳ႕ရကား ၁၉၄၁ ခုႏွစ္ကုန္ပိုင္း ျမန္မာျပည္တြင္းသို႔ မခ်ီတက္မီကပင္ ဗမာႏွင့္ ဂ်ပန္တို႔အၾကား ကေတာက္ကဆျဖစ္မႈ မ်ား စတင္ေပၚေပါက္ခဲ့သည္။
ဟိုင္နန္သင္တန္းေက်ာင္းဆင္းမ်ား၊ ထိုင္းႏုိင္ငံေန ျမန္မာမ်ားႏွင့္ မီနာမီအဖဲြ႔၀င္မ်ားပါ၀င္ေသာ ဗမာ့လြတ္လပ္ ေရးတပ္မ ေတာ္ကုိ ၁၉၄၁ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလတြင္ ဘန္ေကာက္ၿမိဳ႕၌ တရား၀င္ဖဲြ႔စည္းလိုက္၏။ စူဇူကီးသည္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးရာထူးျဖင့္ တပ္မေတာ္အႀကီးအကဲျဖစ္လာၿပီး ေအာင္ဆန္းသည္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ရာထူးႏွင့္ စစ္ဦးစီးခ်ဳပ္ ျဖစ္လာပါသည္။ အပ်ံသင္စ တပ္မ ေတာ္အဖဲြ႔၀င္မ်ားသည္ သစၥာေရေသာက္ၿပီး အရာရွိမ်ားက သူရဲေကာင္းဆန္ေသာ ပါဠိအမည္မ်ားကို ခံယူၾကပါသည္။ စူဇူကီးသည္ ဗိုလ္မိုးႀကိဳးျဖစ္လာၿပီး၊ ေအာင္ဆန္းသည္ ဗိုလ္ေတဇ ျဖစ္လာသည္။ မိမိတို႔အမည္သစ္မ်ားႏွင့္ ထင္ရွားလာ မည့္ ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္၀င္မ်ားအနက္ ဗိုလ္လကၤ်ာ၊ ဗိုလ္စႀကၤာ၊ ဗိုလ္ေဇယ်၊ ဗိုလ္ေန၀င္း၊ ဗိုလ္ရန္ႏုိင္၊ ဗိုလ္ေက်ာ္ေဇာ စ သည္တို႔ ပါ၀င္ပါသည္။ ‘ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတဇ’ ကမူ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ႏွင့္ သခင္ေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ တုိင္းျပည္က သိခဲ့ ေသာ ေအာင္ဆန္းအမည္ကိုသာ ျပန္လည္သံုးစဲြကာ ‘ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း’ ဟူ၍ ျပည္သူတို႔ အျမတ္တႏိုးထားေသာ အာ ဇာနည္သူရဲေကာင္းအျဖစ္ ထင္ေပၚလာပါသည္။
ဗမာ့လြတ္လပ္ေရးတပ္မေတာ္ ဂ်ပန္မ်ားႏွင့္ ရင္ေဘာင္တန္း၍ ျမန္မာျပည္တြင္းသို႔ ခ်ီတက္လာျခင္းသည္ ျမန္မာမ်ားအ တြက္ ဂုဏ္ယူဖြယ္ ေပ်ာ္ရႊင္ဖြယ္ျဖစ္ပါသည္။ က်ဆင္းေနေသာ မိမိတို႔၏အမ်ဳိးသား ဂုဏ္သိကၡာကို ျပန္လည္ျမႇင့္တင္ေပး လိုက္သကဲ့သို႔ ျဖစ္သြားပါသည္။ သို႔ေသာ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ သူ၏ ရဲေဘာ္ရဲဘက္အခ်ဳိ႕က ေရွ႕တြင္ျပႆနာမ်ား ရွိမည္ကို သိႏွင့္ၾကၿပီ။ ဘန္ေကာက္မွာ ရွိေနစဥ္ကပင္ ျမန္မာျပည္တြင္းသို႔ ဂ်ပန္မ်ား ၀င္လာေသာအခါ ႏိုင္ငံအတြင္းရွိ အ မ်ဳိးသားေရးေခါင္းေဆာင္မ်ား၏ စီမံလုပ္ေဆာင္ခ်က္ျဖင့္ လြတ္လပ္ေရးေၾကညာၿပီး ႏုိင္ငံ၌ ရင္ဆုိင္ရမည့္အေျခအေနကို စီစဥ္ရန္ႀကိဳးစားခဲ့ေၾကာင္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း မွတ္တမ္းတင္ခဲ့၏။ ထိုကဲ့သို႔မေဆာင္ရြက္ႏုိင္ပါက ျပည္သူလူထုကို စည္း ႐ံုးလႈံ႔ေဆာ္ကာ ေျမေအာက္ေတာ္လွန္ေရး စတင္ထားျခင္းျဖင့္ က်ဴးေက်ာ္ ၀င္ေရာက္လာသူမ်ား ေျခကုပ္မရႏိုင္ေအာင္ အ ေျခအေနဖန္တီးရန္ျဖစ္၏။ သို႔ေသာ္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ကေမာက္ကမျဖစ္ေနၿပီး ႏုိင္ငံေရးသမားအမ်ားစုလည္း ေထာင္သြင္း အက်ဥ္းခ်ခံဘ၀ ေရာက္ေနၾကရာ အစီအစဥ္ႏွစ္ခုလံုး လက္ေတြ႔က်က် အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ မျဖစ္ႏုိင္ပါ။ ဂ်ပန္မ်ား လည္း ျမန္မာျပည္ကို ၀င္ေရာက္သိမ္းပိုက္လိုက္ပါသည္။
ဂ်ပန္ေခတ္ကား အထင္အျမင္ႀကီးခဲ့သမွ် ၿပိဳကဲြရၿပီး မေသခ်မေရရာမႈမ်ားႏွင့္ ဒုကၡေပါင္းစံုျဖစ္ေနေသာ ကာလ ျဖစ္ပါ သည္။ ၿဗိတိသွ် တို႔ထံမွ လြတ္လပ္ေရးရမည္ဟု ေမွ်ာ္မွန္းခဲ့သူမ်ားသည္ အာရွတိုက္သားခ်င္း၏ ဖေနာင့္ေအာက္သာ ေရာက္ရေၾကာင္း သိလာေသာအခါ အေၾကကဲြႀကီးေၾကကဲြခဲ့ရ၏။ အမ်ားက လြတ္လပ္ေရးေပးမည့္ ကယ္တင္ရွင္မ်ားအ ျဖစ္ ႀကိဳဆိုခဲ့ေသာ နိပြန္စစ္သားမ်ားသည္ လူႀကိဳက္မမ်ားေသာ ၿဗိတိသွ်တို႔ထက္ပင္ ဆိုး၀ါးသည္ကို ေတြ႔ရေတာ့၏။ တ ေန႔ တျခားစက္ဆုပ္ဖြယ္ရာျဖစ္ရပ္မ်ား တုိးပြားလာေလသည္။ ‘ကင္ေပအိ’ (စစ္ပုလိပ္) ဟူေသာ အမည္သည္ ေၾကာက္ မက္ဖြယ္ရာ ေ၀ါဟာရ ျဖစ္လာသည္။ လူမ်ား အစအနမက်န္ ေပ်ာက္သြားျခင္း၊ အႏွိပ္စက္အညႇင္းဆဲခံရျခင္း၊ ေခြၽးတပ္
ဆဲြခံရျခင္း စသည္တို႔မွာ နိစၥဓူ၀ကိစၥမွ်သာျဖစ္ေသာ ေလာကႀကီးတြင္ ေနတတ္ေအာင္ ေနၾကရေလသည္။
ထို႔အျပင္ မဟာမိတ္ေလတပ္၊ ဂ်ပန္ေလတပ္တို႔၏ ဗံုးၾကဲဒဏ္၊ စစ္တြင္းရိကၡာရွားပါးမႈဒဏ္၊ ေထာက္လွမ္းေရးသတင္းေပး မ်ားဒဏ္၊ စိတ္ဓာတ္ႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈအရ ဖီလာဆန္႔က်င္ေနသူမ်ားအၾကား ျဖစ္ပြားေသာ ပဋိပကၡမ်ား၊ ဘာသာစကားမတူ သူတို႔အၾကား ျဖစ္တတ္ေသာအထင္အျမင္လဲြမႈမ်ား စသည္ျဖင့္ ဒုကၡအေပါင္းကိုလည္း ထပ္ေလာင္းခံရပါေသးသည္။
ျမန္မာျပည္ေရာက္ ဂ်ပန္မ်ားအနက္ တရားမွ်တေရး၊ လူသားခ်င္းစာနာေရး စိတ္ဓာတ္မ်ားအရ က်င့္ၾကံေနထုိင္သူမ်ား ရွိ ၾကေသာ္လည္း ၎တို႔၏ ေကာင္းမြန္ေသာေဆာင္႐ြက္ခ်က္မ်ားသည္ စစ္၀ါဒီမ်ား၏ လူမ်ဳိးခဲြျခားေရးစနစ္ေၾကာင့္ အခ်ည္း အႏွီးျဖစ္ရပါသည္။
မိမိတုိ႔ ကတိသစၥာတည္ၾကည္ႏုိင္ရန္ ျမန္မာႏုိင္ငံကိုလြတ္လပ္ေရးေပးသင့္သည္ဟု ယံုၾကည္ေသာ မီနာမီကီကန္အဖဲြ႔၀င္ မ်ားသည္ ျဖစ္ေပၚလာေသာအေျခအေနမ်ားေၾကာင့္ စိတ္မခ်မ္းေျမ႕ဟန္တူပါသည္။ ၁၉၄၂ ခုႏွစ္၊ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ကို ဂ်ပန္ တပ္မ်ားသိမ္းၿပီးသည္ႏွင့္ ဗိုလ္မိုးႀကိဳးသည္ ဗဟိုအစိုးရတည္ေထာင္ကာ သခင္ထြန္းအုပ္ကို ဦးစီးဦးေဆာင္ ခန္႔လိုက္ပါ သည္။ ထိုအစိုးရ ၾကာၾကာမခံပါ။ ဂ်ပန္တပ္မ်ား တိုင္းျပည္ကို ဆက္လက္သိမ္းပိုက္သည္ႏွင့္အမွ် ဂ်ပန္စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ လႊမ္းမိုးလာကာ ျမန္မာႏုိင္ငံကို စစ္႐ႈံးနယ္ေျမတခုကဲ့သို႔ ကိုင္တြယ္လာေလသည္။
ဗမာ့လြတ္လပ္ေရးတပ္မေတာ္၏ အေနအထားသည္လည္း မေရမရာႏွင့္ အားက်ဖြယ္ရာ လံုး၀မရွိေပ။ တပ္မေတာ္သည္ ခ်ီတက္လာရာ လမ္းတေလွ်ာက္ စိတ္အားထက္သန္စြာ၀င္လာသူမ်ားႏွင့္ ေဖာင္းပြေန၏။ ထိုစစ္သားသစ္မ်ားကို ထိ ေရာက္သည့္ တိုက္ရည္ခုိက္ရည္ရွိေသာ တပ္မ်ားျဖစ္လာေစရန္ စနစ္တက်၊ စည္းကမ္းရွိရွိေလ့က်င့္ေပးရေပဦးမည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းကား မိမိတပ္မ်ားကို အမိန္႔ေပးအုပ္ခ်ဳပ္ပိုင္ခြင့္မရွိ။ သူသည္ ဗိုလ္မိုးႀကိဳး၏ လက္ေထာက္အရာရွိမ်ား အနက္ အဆင့္ျမင့္ဆံုးမွ်သာျဖစ္၏။ ဗိုလ္မိုးႀကိဳး ကိုယ္တုိင္လည္း ျမန္မာျပည္၏ အနာဂတ္အေရးမ်ားတြင္ သူႏွင့္ ဗမာ့ လြတ္လပ္ေရးတပ္မေတာ္တို႔ မည္သည့္အခန္းက႑က ပါ၀င္ရမည္ဟူေသာ ကိစၥႏွင့္ပတ္သက္၍ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဆုိင္ရာ မ်ားႏွင့္ ျပႆနာတက္ေနပံုရ၏။
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ သူ၏ ရဲေဘာ္ရဲဘက္မ်ားကမူ ဗမာ့လြတ္လပ္ေရး တပ္မေတာ္သည္ ျမန္မာအရာရွိမ်ား လက္ ေအာက္တြင္သာ ရွိသင့္သည္ဟု ယူဆၾကသည္။ ထိုကိစၥႏွင့္ပတ္သက္၍ ဗိုလ္လကၤ်ာက သူ၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္းႏွင့္ အျခားရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္၀င္အခ်ဳိ႕ ဗိုလ္မိုးႀကိဳးႏွင့္ရင္ဆုိင္ခဲ့စဥ္က ဇာတ္ဆန္ဆန္ အျဖစ္အပ်က္အေၾကာင္းကို ေရးသားခဲ့ဖူး ၏။ ရင္ဆုိင္မႈ၏ရလဒ္ကား ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းကို ဗမာ့လြတ္လပ္ေရးတပ္မေတာ္၏ ေသနာပတိခ်ဳပ္အျဖစ္၎၊ ဗိုလ္ လကၤ်ာကို စစ္ဦးစီးအျဖစ္၎ ခန္႔အပ္လိုက္ျခင္းျဖစ္ပါသည္။
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းသည္ သူ၏အေနအထားႏွင့္ ပတ္သက္၍လည္းေကာင္း၊ ျမန္မာႏုိင္ငံအေျခအေနႏွင့္ ပတ္သက္၍ လည္းေကာင္း စိတ္ကူးယဥ္ၿပီး ထင္ေယာင္ထင္မွားမျဖစ္ခဲ့ပါ။ လြတ္လပ္ေရး႐ုန္းကန္မႈကား ဆံုးခန္းတုိင္ရန္ မ်ားစြာလို ေသးသည္ကုိ သူသိနားလည္သည့္အေလ်ာက္ တပ္မေတာ္ေတာင့္တင္းခုိင္မာရန္ႏွင့္ စည္းကမ္းရွိရန္ကို အာ႐ံုစိုက္ခဲ့၏။ ဗမာ့တပ္မေတာ္ကို ပါတီႏုိင္ငံေရးမွ ကင္းကင္းရွင္းရွင္းေနရန္ႏွင့္ အရပ္သားအုပ္ခ်ဳပ္ေရးဖက္တြင္ ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္ျခင္း မျပဳရန္ကိုလည္း သူႀကိဳးပမ္းခဲ့၏။ သို႔ေသာ္လည္း ႏုိင္ငံေရးသမားမ်ား ကို ဗဟိုမ႑ိဳင္ျပဳကာ ဖဲြ႔စည္းခဲ့ေသာ တပ္မေတာ္အ ေနႏွင့္ ႏုိင္ငံေရးႏွင့္ ကင္းကင္းရွင္းရွင္းေနႏိုင္ဖို႔ရန္မွာ အခ်ိန္မ်ားစြာမွ ေႏွာင္းသြားၿပီျဖစ္ေၾကာင္း သူ ဧကန္သိရွိခဲ့မည္ ျဖစ္ သည္။
၁၉၄၂ ခုႏွစ္ ဇူလုိင္လတြင္ ဗိုလ္မိုးႀကိဳး ျမန္မာျပည္မွ ထြက္ခြာသြားပါသည္။ ဗမာ့လြတ္လပ္ေရးတပ္မေတာ္ကုိ ဗမာ့ကာ ကြယ္ေရး တပ္မေတာ္အျဖစ္ျပန္လည္ဖဲြ႔စည္းလိုက္ၿပီး ေအာင္ဆန္းသည္ ဗိုလ္မႉးႀကီးရာထူးႏွင့္ စစ္ ေသနာပတိ ျဖစ္လာ ပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း အသစ္ဖဲြ႔စည္းလိုက္ေသာ တပ္မေတာ္၏ အဆင့္ဆင့္၌ ဂ်ပန္ ‘အၾကံေပးအရာရွိ’ မ်ား တဲြခန္႔အပ္
ထားၿပီး ျမန္မာအရာရွိမ်ား၏ လက္ေတြ႔ အာဏာမ်ားကို တင္းက်ပ္စြာကန္႔ သတ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ထားပါသည္။ ၾသဂုတ္လတြင္ ဂ်ပန္တပ္မ်ား၏ ေသနာပတိခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးအီဒါသည္ ျမန္မာ့အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို တရား၀င္အတည္ျပဳလိုက္ကာ ေဒါက္တာ ဘေမာ္ အား ႏိုင္ငံေတာ္အႀကီးအကဲအျဖစ္ ခန္႔အပ္လိုက္ပါသည္။ အေပၚယံအားျဖင့္ ျမန္မာအစိုးရအာဏာသည္ ျမန္မာ ျပည္သူျပည္သားတို႔လက္သို႔ ကူးေျပာင္းသြားသည္ဟု ျမင္ႏုိင္ေသာ္လည္း စင္စစ္မွာေတာ့ ဂ်ပန္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ေျခကုပ္ရ သြားျခင္းပင္ ျဖစ္ပါသည္။
(ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေရးသားေသာ ေဆာင္းပါး)
ျမန္မာျပန္ - ေဒါက္တာေအာင္ခင္
(Khaing Soelynn ေဖ့စ္ဘြခ္မွ ကူးယူတင္ျပပါသည္)